ĕне ырри - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки
Электронлӑ версине тума хутшӑннӑ: Алина Иванова, Михаил Саркӑмӑл, Николай Плотников, Иван Иванов, ...
Чăваш сăмахĕсен кĕнеки
(ыρρиы), коровье молозиво. || Обряд, соверш. по случаю новотела. НТЧ. Ĕне пăруласан, ĕне ырри тăваççĕ, ăна пур выльăх чӳкĕнчен те асла хураççĕ. Из молитвы при «ĕне ырри»: «Эй турă, эсĕ çакă çĕнĕрен çуралнă выльăха-чĕрлĕхе ырлăхне-сывлăхне пар, питĕ аллине пар, пĕрререн пин пуçа çиттĕр, çуралнин питĕ аллине пар, çуралманнине çуратса пар etc... Каç пулсан вара (после этого моленья), çав пăрупа ĕне ячĕпех виç пĕрер пуслăх укçа илет те, кай еннелле кайрисене пама тухса каять. Кайри, тесе, вĕсем тĕне кĕмесĕр вилнĕ çынсене калаççĕ. Пус хапхинчен тухать те, чăркуçленсе ларса чӳклет. Хурамал. Ĕне пăруласассăнах, малтан сунă сĕчĕ çине икерчĕ хураççĕ, (ставят) ăна вара малтан пĕçернĕ икерчине утăпалан пăрушне çитереççĕ; икерчине пара кайран, кӳршисене чĕнсе, çупа пуççа çиеççĕ. Кайран вара, çисе тăрансан, чĕннĕ хăнисене: ĕне сĕтлĕ пултăр тесе шывпа сапаççĕ. Альш. Ĕне ырри. Ĕне пăруласан чăн малтан сĕт çинĕ чух тăваççĕ: чӳклеççĕ, сĕт çиеççĕ, пĕрне-пĕри сĕтпе сапаççĕ: ирĕккĕн тыткаламалла пултăр, теççĕ. Сред. Юм. Ĕне пăруласан, пĕр-ик эрнерен икерчĕсем пĕçерсе асăнса çинине: ĕне ырри турăмăр, теççĕ. См. Магн. М. 95.