Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

вăльтьăртат

то же, что вĕлтĕртет
лĕпĕш чечексем çийĕн вăльтьăртатса вĕçет — бабочка порхает над цветами

вĕлтĕртет

1.
развеваться, колыхаться, трепетать
ăвăс çулçи кăшт çилпех вĕлтĕртетет — листья осины трепещут при малейшем ветерке

вĕлтĕртет

2.
кружиться, порхать
сывлăшра юр пĕрчисем вĕлтĕртетеççĕ — в воздухе кружатся снежинки

вĕлтĕртет

3.
сверкать, мерцать, переливаться, блестеть
уй çийĕн вĕлтĕртетсе ăрша юхать — над полем струится знойное марево

вĕлтĕртет

4.
мелькать (при быстром движении)
хĕрача чупа пачĕ, урисем кăна вĕлтĕртетсе пыраççĕ — девочка побежала, только ножки ее замелькали

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

вĕлтĕртет

блестеть
развеваться

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

çерçи

(с’эрз’и), воробей. ТММ. Çерçисем ушкăнĕ-ушкăнĕпе вĕçсессĕн, ыраш акма вăхăт çитнĕ, теççĕ. Альш. Çерçи, ампар айĕнчи, хăйне ăрасна, хирти — хăйне ăрасна. Хирти — „вир çапаканни“. Варманта-мĕнте пурăнать. Хĕвел-çавăрнăшне те пит çиет. Бюрг. Сенĕк тăррине вут хутăм, çерçипелен пăтă пĕçертĕм; атя, пăяхам, пăтă çиме... Никит. Ыран пирĕн шывпа вылляс пулать, е киремете çерçи чӳклес пулать, вара çăмăр, çăвать (сказал старик). N. Çерçисем чĕвĕлтетсен, йĕпе пулать, теççĕ. СПВВ. ЛП. Çерçи — салакайăк. N. Çерçи пуç пек юр çăват, т. е. хлопьями (салакайăк пуç пек). Орау. Çерçи йĕрри пек тăва пуçларĕ ачи (начал писать). Хурамал. Çерçи пуçĕ пек юр çăвать (крупный снег, у КС. салакайăк пуç пек). Сред. Юм. Ялта çерçи выçă вилмест, тесе, ялта çын выç вилмест тесе калассине калаççĕ. Ib. Юр çерçи пуç пек çăвать (лапка юр çусан калаççĕ). Юрк. Çерçи пуçĕ пек юр çусан. || Летучая мышь. Ядр. р. || Дощечка (м б. диск), которую бросают во время игры вверх. Орау. Çерçие (дошечка) çӳлелле ярсан, вĕлтĕртетсе каять. Абыз. Ачасем çулла çӳхе хăмая çӳлелле ярса (вĕçтерсе) вылляççĕ, çав çӳхе хăмая çерçи теççĕ. См. вĕлтĕртет, вĕçтĕрмечĕ. || Реnis (у маленьких). Тюрл.

вĕлтĕртет

гл., подражающий быстрым и частым колебательным движениям или мельканию. Шел. II. 23. Тем чул тимĕр машшинă, çĕрĕн-кунĕн пер-маях вĕлтĕртетсе çаврăнать. СТИК. Таçта çавăнта пĕр тутăр вĕлтĕртетсе тăнă пек курăнчĕ; çавсем мар-и? Ib. Çиллĕ кун хĕрсен тутăри вĕçĕсем вĕлтĕртетеççĕ. Орау. Çерçие (игрушка, см. çерçи) çӳлелле ярсан, вĕлтĕртетсе каять. Ч.П. Вĕлтĕртетекен укçа пур (о блеске металл. денег или о их колебаниях, если они бумажные). Сред. Юм. Чӳрече умĕнченех пĕр пĕчик ача вĕлтĕртетсе чупса иртçе кайрĕ. N. Темĕскер куç умĕнче вĕлтĕртетет (мельтешит). Н. Якушк. † Пăхăр-ха чĕкеç вĕçнине, ылттăн хайчă унки пек вĕлтĕртетет. Макка 18°. † Сывă пул, тăван, каятăп, тенĕ чух, вĕлтĕртетсе тухрĕ (покатились) куç-çӳлли. Хурамал. Çил çине пĕр çăмăл япала çакса хурсан: вĕлтĕртетсе вĕççе тăрать, теççĕ. Толст. Кушак çури çав вĕлтĕртетсе сиккелекен (от ветра) улăм çӳпписемпе выля пуçланă. Якейк. Праçник кон ялав (флажок) çаксан, ялав вĕлтĕртетсе тăрать. М. П. Петр. Вĕлтĕртет ― рябить, переливаться струями (вода, воздух). Утăм 22. Вĕлтĕртетет шур кăлкан. Çутталла 81. Юрăн хитре пĕрчисем шăна вĕçнĕ пек вĕлтĕртетеççĕ. N. Çулçăсем вĕлтертетеççĕ. Листья двигаются мелко и часто. || О тощих злаках. Артюшк. Тырăсем кăçал хирте пит выçă: çил вĕрнипе вĕлтĕртетсе-кăна лараççĕ.

вĕлтĕртеттер

понуд. ф. от гл. вĕлтĕртет. Альш. Йытă ман куçран хӳрине вĕлтĕртеттере-вĕлтĕртеттере (виляя), пăхса тăрать ППТ. Пуççапнă чух (т. е. старшим в доме), пуççене лайăх чиксе тăрсассăн, тырă пуçĕ тутă пулать, теççĕ; пуçа хăпартса тăрсассăн, выçă пулать те, пуçĕсене çӳлелле тăратса, вĕлтĕртеттерсе тăраççĕ, теççĕ (т. е. хлеб будет тощим. Сĕрен).

вĕльтĕртет

развеваться. Орау. Пуçĕнчи туттăр вăльтĕртетсе пырать. В др. гов. вĕлтĕртет.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

трепетать

глаг. несов.
1. 1 и 2 л. не употр. (син. колебаться, дрожать) чĕтре, варкăш, вĕлтĕртет; листья осины трепещут на ветру ăвăс çулçи çилпе вĕлтĕртетет
2. (син. волноваться, бояться) хăра, шиклен, чĕтре, хумхан; трепетать перед экзаменом экзамен умĕн хумхан; трепетать от ужаса хăранипе чĕтре

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

колыхаться

несов. чӳхен, суллан, силлен, вĕлтĕртет, вĕлкĕш, чĕтрен; ветки деревьев колыхались йывăç тураттисем сулланса ларнă; знамёна колыхались ялавсем велкĕшнĕ.

кружиться

несов. 1. (вращаться) çавăрăн, çаврăн; 2. перен. разг. (постоянно находиться где-л., около кого-л.) явăн, явăнса çӳрет; 3. (налету делать круг) см. кружить 2; ястреб кружится в небе тӳпере хурчка явăнса çӳрет; 4. (виться в воздухе — о снеге, пыли) вĕлтĕртет, явăн, çавăрăн (юр пĕрчи, тусан); 5. разг. см. кружить 3; он долго кружился по улицам города вăл хула урамĕсем тăрăх нумайччен аташса çӳренĕ; 6. см. кружить 4; на улице кружилась вьюга урамра çил-тăман çавăрттарнă; ◇ голова кружится 1) пуç çаврăнать; 2) пуç арпашса каять.

крутиться

несов. 1. (вращаться) çавăрăн, çаврăн; 2. (вздымаясь, кружиться) (о пыли) çаврăн (тусан); (о снеге) вĕлтĕртет (юр); (о вьюге) çавăрттар (çил-тăман); 3. перен. разг. (постоянно находиться где-л.) явăнса çӳре; мальчик крутился около нас ача пирĕн тавра явăнса çӳрерĕ; как там ни крутись см. крутить (как там ни крути).

полоскаться

несов. 1. чӳхен, шыва кĕр, чăмпăлтат; детишки полощутся в реке ачасем шывра чăмпăлтатаççĕ; 2. перен. (колебаться от ветра) вĕлкĕш, вĕлтĕртет, вăлтлат (çилпе); флаги полощутся на ветру ялавсем çилпе вĕлкĕшеççĕ.

Çавăн пекех пăхăр: