Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

кĕрĕс

1.
подражание грохоту, сильному стуку
вăл чышкипе сĕтеле кĕрĕс! тутарчĕ — он грохнул кулаком по столу

кĕрĕс

2.
подражание звуку выстрела,
бах**
пăшал кĕрĕс! тутарчĕ — бах! раздался выстрел

кĕрĕс-мерĕс

1.
огромный
громоздкий
кĕрĕс-мерĕс шкап — громоздкий шкаф

кĕрĕс-мерĕс

громко, шумно
кĕрĕс-мерĕс калаç — громко разговаривать

кĕрĕст

то же, что кĕрĕс

кĕрс

то же, что кĕрĕс

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

силлен

трястись, качаться. КС. Силленсе утса пырат. Идет сотрясаясь. (В Сред. Юм. то же говорят о нарядной женщине, которая в хушпу, мăй çыххи, алма и др.). N. Мĕшĕн силленетĕр, хурчăкамсем? Ск. и пред. 75. Кĕрĕс-кĕрĕс ташласа пӳрт урайĕ силленет.

çĕр çĕмĕрни

грохот, шум, гам. Ск. и пред. чув. 7. Çĕр çĕмĕрсе таврăнать. Якейк. Автомобил кĕрлесе, мĕкĕрсе (рев трубы), çĕр çĕмĕрсе (с грохотом) пырать. N. Çĕр çĕмĕрни, быстрая езда на лошади. Арçури. Çĕр-çĕмĕрсе чуптарать. Сред. Юм. Вăрманта çĕр-çĕмĕрсе йорлаççĕ (поют на весь лес): хĕрарăмсĕм сертене килнĕ поль. Ерк. 128. Шуртан тавраш çичçĕр кил, çĕр çĕмĕрсе çитрĕçĕ; таври ялсем, пур пус-кил Урха патне килчĕçĕ. Баран. 24. Акă хайхи упа вăрманта çĕр çĕмĕре пуçлать (поднимает сильной шум): унта та шатăрт, кунта та кĕрĕс тăвать. СТИК. Çĕр çĕмĕрет — питĕ хытă кăшкăрат, çуйхат.

хоп!

подр. стуку. В. Олг. Хоп, хоп, хоп шотлат. Стучит. Шел. 77. Кĕрешсемпе çĕклесе кĕрĕс-кĕрĕс параççĕ. Харăс!.. ХарăсI.. Хоп!.. Хоп!.. Хоп!.. || В. Олг. Виçĕ пăт мыйăха хол хошшине хоп! çĕклет.

кĕрĕс

(_кэ̆_рэ̆_с, к'ӧ̆_рӧ̆_с), подр. звуку, получающемуся от тяжкого удара или от падения тяжелого предмета. Б. 13. Кĕрĕс! туса ӳкрĕ. Ала 81. Çитрĕ, тет, старик хай çĕлен патне, лаши кĕресех ӳкрĕ, тет. Н. Седяк. Упи, хăраса, кĕрĕс! туса ӳкнĕ, тет. Сред. Юм. Пӳртре кам та пôлса сиксен, кĕрĕс! кĕрĕс! тăвать. Ib. Кĕрĕс-кĕрĕс — пысăк япалана тôкмакпа çапсан, илтнекен (= илтĕнекен) сасса калаççĕ. ППТ. Пӳртре ташласа, кĕрĕс-кĕрĕс тутарма юрамас: хур чĕппи тухмас, теççĕ (если есть гусыня в избе. Сĕрен). Шел. 66. Кĕрĕс-кĕрĕс! пĕр-пĕрне çĕкле-çĕкле çапаççĕ. Альш. Унччен те пулмарĕ, тет, хай сурăх таки кĕрĕс! туса ӳкрĕ, тет. Ск. и пред. 75. Кĕрĕс-кĕрĕс! ташласа, пӳрт урайĕ силленет (качается). || Подр. выстрелу. Перев. Пăшалпа кĕрĕс! тутарса ячĕ (вистрелил, выпалил).

кĕрĕс-керĕс

подр. неодинаковой пальбе. N. Тупă сассисем илтĕнеççĕ, кĕрĕс-керĕс тупă сассем.

кĕрĕслет

стукаться, грохнуться. N. Вара леш хĕр пӳртре, пĕр енчен пĕр енне пыра-пыра, кĕрĕслетсе, çапăнса çӳрет, тет. (Юхха). Сĕт-к. Паян эп кăмака çинчен кĕрĕслетсе персе антăм (сверзился). N. Кăмака çинчен кĕрĕслетсе персе анчĕ (или: кĕрĕс! персе анче). Халапсем. 5. Урапи çинчен çĕре кĕреслетсе кайса ӳкет те: акă вилетĕп! акă вилтĕм иккен! тесе, каçса выртат, тет. КС. Кĕрĕслетет (об ударе концом бревна в стену). || Грохотать. Шел. 93. Авă пăшал сассисем епле кĕрĕслетеççĕ.

кĕрĕс-мерĕс

(_мэ_рэ̆_с), подр. падению. Емельк. || Громоздкий. Трхбл. Çавăн пек кĕрĕс-мерĕс çурт пĕрре ишĕлсе анĕ халь. СПВВ. ИФ. Пĕчĕккĕрех япала кирлĕ çĕре пысăк япала пулсан, ку кĕрĕс-мерĕс, теççĕ. СПВВ. МА. Кĕрĕс-мерĕс — начар, илемсĕр тунă япалана (калаççĕ). Сред. Юм. Кĕрĕс-мерĕс тесе, пит пысăк илемсĕр япалана калаççĕ. Ib. Тыткалама аван мар, ытла пит кĕрĕс-мерĕс ку. Ib. Пит кĕрĕс-мерĕс çын (большой и неуклюжий). Уганд. Хăв (ты сам) кĕрĕс-мерĕс (неуклюжий) пулсан та, сăмахă (твои речи) тĕрĕс. Этем йăх. йеп. пуç. кай. 79. Выльăхпа çын шăммисем, тата кĕрĕс-мерĕс вут чулĕнчен тунă хатĕрсем (кремневые орудия) пулнă. Ib. 69. Çавăнтах тата çын тунă япаласем те, вут чулĕнчен шаккаса тунă кĕрĕс-мерĕс хатĕрсем: çĕçĕ, хырчăк, аптăри, тата çавăн майлисем те нумай тупăнаççĕ. || Пышный. Шел. 60. Лайăх пурăнакан çын хĕрне, хулăн парса, кĕрĕс-мерĕс туй туса, илме хăват çитмест. || Нюш-к. Кĕрĕс-мерĕс калаçакан çын.

Кĕрментей

по-видимому, яз. имя мужч. Собр. Кĕрĕс-кĕрĕс Кĕрментей, йĕри-тавра Ерментей. (Тăлла пусни).

кĕрс

(_кэ̆_рс), подр. звуку от стрельбы из пушки; звук более звонкий и от более близкого выстрела. П. Яндоуши. См. хӳлт, кĕрĕс.

кĕрст-мерст

то же, что кĕрĕс-мерĕс. Стюх.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

грохнуть

сов. и однокр. что, чем и без доп., разг. кĕрслет(тер), шартлат(тар), кĕмсĕртет(тер); грохнуть из ружья пăшалпа кĕрслеттер; грохнуть кулаком по столу сĕтел çине чышкăпа кĕрĕс тутар.

Çавăн пекех пăхăр: