Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

рулон

рулон (тĕрке)

салан

5.
раскрываться, развязываться
раскутываться
ача кипки саланнă — ребенок распеленался
тĕрке ан салантăр, асăрха — смотри, чтбоы сверток не развернулся

сӳтĕл

2.
разворачиваться, развертываться, раскрываться
раскатываться (о скатанном)
тĕрке сӳтĕлнĕ — сверток развернулся

тĕрке

I.

1.
тюк, рулон
пир тĕрки — кусок холста (домашнего)
çитсă тĕрки — тюк ситца
хут тĕрки — рулон бумаги

тĕрке

2. общее название
упакованных каким-л. образом предметов
— перевод зависит от типа упаковки:
узел, сверток, связка, кипа, пачка и т. д.
кĕпе-йĕм тĕрки — кипа белья
укçа тĕрки — пачка денег
сĕтел çинче тĕркипе тетрадь — на столе целые кипы тетрадей

тĕрке

3.
моток
пурçăн тĕрки — моток шелковых ниток

тĕрке

4. диал.
охапка
улăм тĕрки — охапка соломы

тĕрке

◊
тĕрке курăк — бот. перекати-поле

тĕркем

то же, что тĕрке I.
пĕр тĕркем хаçат — целая кипа газет
çип тĕркемĕ — моток ниток
улăм тĕркемĕ — охапка соломы

тĕркĕ

то же, что тĕрке I. 1.
икĕ тĕркĕ пусма — два куска материи

чĕрке

I. разг.
то же, что тĕрке

тĕрке

II.
то же, что тĕркеле 3.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

çырма-тĕрме

то же, что çырма-тĕрке. Альш. Ниçта çырма-тĕрме тĕл пулмасăр, темиçе çухрăм хушши тӳрем çĕр каять.

тарам

(тарам), не важно, не жалко; ладно бы, наплевать (от русск. даром?). С. Тим. † Хурăн-çырли пиçнĕ чух хурăн-ташран уйăрăлтăм; хурăнташ та тарамччĕ (это бы еще ничего, но дело в том, что), атте-аннĕрен уйăрăлтăм. КАЯ. Манăн унталла-кунталла пăхасси тарамччĕ-ха (это еще ничего бы, что я стал посматривать туда и сюда, а дело в том, что), урнă йăтă ăçта кайнине пăхса тăма пикеннĕ. КС. Тарам-çке умпа, юлтăр-и! — Тарам мар-ха, илсех каяр. Пусть останется, это неважная вещь.— Не „пусть останется“, а непременно возьмем. Ib. Тарам-çке манпа, ыттисене илсе кай-ха! Ну меня-то что, ты вот других возьми (туда)! Тюрл. Тарам (пускай), мана кирлĕ мар! (Говорит, если что-нибудь дают). N. Аттăм кĕли тарамччĕ, хĕрсен пуçĕ сыв пултăр. БАБ. Пысăкрах ачасене çапла хытланса çӳресен те, тарамччĕ ĕнтĕ (ладно бы). Пĕчĕкçĕ ачисене мĕне кирлĕ иккен çав каçсерен тухса çӳреме. Ib. Унта пĕр вилес вăхăт çитсен, ӳпне мар, кутăн çакăнса вилсен те тарам, терĕ. К. П. Прокоп. † Виçĕ тĕрке пушăтран хăрах çăпата кăларчĕ, вăл та пулин сулахай; сулахай тарамччĕ (ничего бы), вăл та пулин пасарăн (о женихе). Ашшĕ-амăшне. Ватă шăм-шаксем ырата пуçларĕç те, çапах вăл тарам-ха (но это ничего). Аттик. Анне пăрахса килсессĕн (остатки воды, кусочки хлеба, которые бросила она на перекресток от лăп-лап), Матюк аппана пама (за лечение) вăтăр пиллĕклĕх тенки ун патне илсе пычĕ. Матюк аппа аннене: укçишĕн тарам (деньги не имеют важности), сип пултăрччĕ-ха; вăл укçи тармĕ, сип пулни укçаран та хаклă, терĕ. Хăй укçана илчĕ те: ачам, часрах чĕрĕл, тесе тухса кайрĕ. N. Кил пăхасси çапах пире тарам халь (смотреть за домом для нас не важно). N. Пуян хĕрĕ пушмаклă; тарам пушмак пултăр та, урам йĕрне пустармăл (пусть она в башмаках, я все-таки не позволю обижать себя). Урам йĕрĕ çул пултăр, çак ялти хĕр тус пултăр. Якейк. Эп сире йорă йорланăшăн хĕвел-çармĕш илсе парăп (куплю). Хĕвел-çармĕшшĕн тарам та-ха (подсолнышки для нас не имеют значения, мы за ними не гонимся). N. Уншăн тарам-çке, юрĕ-çке! Ладно, и без этого обойдется! Чертаг. Тарам-çке, кирлĕ мар, хăвах çи! К чему? Напрасно. Не надо, ешь сам. (Гов., напр., отказывающиеся от какого-нибудь угощения). || Хотя. Якейк. Ман лаша, тарам (хотя) пĕчĕк полсан та, санчен иртерет. М. Тиуши. † Ах, лашам пĕчĕккĕ! Тарам пĕчĕккĕ пулсан та, çăка каски турттарать. || Впустую, понапрасну, ни к чему. Сред. Юм. Кăçал тыр та полман, ытлин-çитлин окçа-пôхча çôк пирĕн, ĕçкĕ тăвасси тарам полать-и мĕн (видно, придется оставить мысль о пирушке). Ib. Тарам пôлать пôль. Видно придется оставить (задуманное). Ib. Тарам пôлтăр! Оставим (это)!

тиха-тĕрке

общее назв. жеребят. Якейк. † Çол тваткалне сĕлĕ акрăм, тиха-тĕрке кăмăлне.

кăлар

(кы̆лар, клар), вынимать, вытаскивать, вырывать, выносить, вывозить, добывать. Альш. Хăшĕ (иные) хапхисене кăлара-кăлара ывăтнă (во время пожара). N. Хаçатне урама кăларса çаксанах (вывесили), Чавка Ваççи хăй çинчен çырнине чĕрсе тăкрĕ (изорвал). Икково. † Шор тоттăрăн çӳçи çок; кăларсан (если выпустить?) çӳçи полмĕ-ши? Изамб. Т. Ул вара пур хĕрсене укçа парат та, йапалисене урапа çине кăларат (выносит). || Моштауш. Тата хăшĕ пӳртлĕх кăлараççĕ (вывозят на определенное место, но не домой) те, пураттараççĕ те, сутаççĕ илекенсене. Бес. чув. Унăн аслă ывăлĕ, хай лашине хĕнекен Хайрулла, çав лашипех вăрмантан пĕрене кăларма (вывозить на определенное место, но пока не домой) кайнă. N. Вăрман парас пулсассăн (если дадут), çывăхарах кăларма тăрăшăр. См. тух. Ск. и пред. 102. Хĕлле пулсан, йăлăмра халăх пӳртлĕх кăларать. N. Пĕчик пичче пӳрт пĕрени кăларать. Собр. † Аллăм тулли кĕмĕл çĕрĕ, кама кăларса (снявши) парам-ши? Якейк. Ĕнер аран сӳс кăларса пĕтертĕмĕр. Ib. Ата, Мари, сӳс кăларма? — Çок, ман сӳс халях полимаçть-ха; эп сантан каран хотса (помочила). N. Вĕсен хăйсен кашнийĕн пахча çимĕç пур; çиес килсен, кăларать-татать-çиет. N. Çамрăк йывăçа кăларасси йывăр мар. Орау. Çул çинчи (на мостовой) юра тасатса, чулнех мар, тесе, кăна хăй хăранине кăларса каламасть пулмалла. || Оправдывать, наверстывать (расход). ||Обьявлять, заявлять; кăларнă та (доскребли до камня), çуна тупань шынисем чула перĕнсенех, лашасам тапах (сразу) тăраççĕ. Латыш. Пĕр вăхăтра турă шаланкăпа (канюку) ула-курака шыв кăларма (добыть из земли) хушнă. (Из сказки). Орау. Хĕрарăм пĕр пĕрчĕ кăларсач [тайком продает из дому имущество], пин пĕрчĕ тухать, тет. (Нечто в роде послов.). Сред. Юм. Килтен япала кăларать. [Так говорят, если у кого-либо один из членов семьи имеет любовника (resp. любовницу) и тайком передает (таскает) ему (resp. ей) вещи из дома]. Орау. Микула арăме тыр кăларса сутать (тайком от мужа), теççĕ. ТММ. Вăрлăх кăлар, çурла кăлар, начать сеять, жать. || Вычитать (в арифметике). || Насчитать. N. Хӳмине этем виçипе виçсе тухса, çĕр хĕрĕх тăватă чике (локтей) кăларчĕ. || Лишить (напр. голоса, земли). Кан. Кăларас ăна сасăран, кăларас! тесе, кăшкăра пуçларĕç. || Пропустить, продеть. Бгтр. Çак йĕп виттĕр канат кăлар, вара, кăларсан, икĕ пин тенкĕ парăп. || Снять. Юрк. Кĕрӳшийĕн (у жениха) аттине уринчен хĕрĕ (невеста) туртса кăларса хыват. || Согнать. N. Ман йăвана (в мое гнездо) темĕскерле кайăк кĕрсе выртнă. Атя-ха, кăлараймăпăр-и ăна? || Низложить. N. Патшана кăларчĕç. || Выводить. N. Вăсам (голуби) çав çура (в это лето) икĕ хутчен чĕпĕ кăларса карĕç. N. Вăл çăмартасене чăха айне хурса кăларсан, вара пĕр çăмартинчен йытă, тепĕринчен çĕлен, тепĕринчен куйкăрăш пулат, тет. || В. Ив. Аван вăрлăха килте кăларнине нимĕн те çитмест (т. е. всего лучше засевать своими семенами). || Выпускать. N. Хама хулана кăлармаççĕ. Учите детей. (Ачана) çын патне пит каларас пулмасть. || Взыскать, вытянуть, extorquere. Кан. Ку пилĕк тенке паянах кăларăп сантан (т. е. отомщу тебе за пятирублевый штраф, наложенный на меня из-за тебя). || N. Хăва (ты сам) курăс кăларатни. || Увезти невесту увозом. Ск. и пред. 63. Петĕр ĕнер сана хĕнерĕ те, кĕçĕр йăмăкна каларса каяс тет. || Выхлопотать. N. Пенççи кăлар, выхлопотать пенсию. Альш. Кăçал манăн Шăмăршă вăрманĕнчен пӳртлĕх вăрман кăларасчĕ (выхлопотать бы). N. Халĕ халăхсем хушшинче халап нумай çӳрет: çĕр кăларса валеçес, теççĕ. || Обнаруживать, выказывать. N. Ял-йышĕсем укçине кăларасса кĕтеççĕ, анчах çук укçа, тухмастех, укçа илсе килни ниçтан паллă мар (совсем не видно, чтобы он приехал с деньгами, нажитыми на стороне). || ТХКА 108. Мана хăратас. Разглашать. N. Çын çине сăмах ан кăлар. Чăв-к. Тăвансем, тантăшсем! Эпĕ усал каланă пулсан, кăларăр çакăнта. || Издавать. N. Çапла туни малашне те халăхсăр пуçне çĕнĕрен закон-мĕн кăлармасса сăмах пани пулать. N. Бюрократия, халĕ хăй майлă çынсене Думăна кӳртме суйлас умĕн, тĕрлĕ çĕнĕ йĕркесем кăларан пек турĕ. || Исполнять (напр. музыкальную пьесу, декламацию и т. п.). || Взорвать. В. Олг. Каран çортая вот тивертсе кăлармашкăн ярнă салтака (в подкоп). || Лить, источать. Ст. Яха-к. Тата унта хăшĕ, тепле çуна айне пулнисем, халăхран катанарах кайса, сăмсисенчен юн кăларса тăраççĕ. || Выдумать, ввести в употребление и т. п. БАБ. Унччен пирĕн ялсенĕн нимĕскерле киремет таврашĕ те çукчĕ, тет; вара çак чăваш, пирĕн ялта пурăна пуçласассăн, пирĕн ялти киреметсене пурне те кăларнă, тет. || N. Çав сăмахран вăлсем, ухмахсем, халап кăларнă. || Сделать, создать. Задонский. Шуйттана та çылăх шуйттана кăларнă (сделал диаволом). N. Асла кăлар. || Создать. ПВЧ. 104. Пирн пуç çĕнчи (= çинчи) йăвăр хуйха курайман тăшман кăларчĕ. || Добывать. N. Ăçтан кăна кăларат! || Устроить (дело). N. Ĕç кăлараймарĕ. Дело сделать, дело устроить не смог (напр., ходатайство не удалось). || Выделать. С. Тим. † Пирĕн хĕр пит маттур: виçĕ çурăм йĕтĕнтен кĕрӳ кĕпи кăларчĕ. Качал. Пĕр юмана касăп та, икĕ такана кăларăп икĕ пулене тăвăп. (Йĕкел). Якейк. Ку крешрен çичĕ хăма кăларас, теп (хочу). N. Виçĕ тĕрке пушăтран хăрах (на одну ногу) çăпата кăларчĕ. || Делать выступом. Альш. Елшелин урамалла крилтса кăлараççĕ (так, что оно выступает на улицу) пурин те. Ib. Пӳрт умĕнчен урама кĕрилтса кăлараççĕ. || Амалăх-Кипеней. Хытă кăларакан чул, хорошо мелющий жернов. || Выкашивать (о косе). Альш. † Ман çаваçăм вырăсла: вăр çавăрса сулăнса, çĕклем утă кăларать. || Уговорить девушку выйти замуж за себя. Юрк. Ачăрсем те маттур, йĕкĕт, теççĕ, мĕшĕн кăлараймастăр савнине. || Разобрать. N. Анчах вĕсем вăл çырăва (надпись) пĕри те кăларайман (не сумели разобрать). || Орау. Вырăсла пĕр сăмах та кăлармасть (говорит по-чувашски чисто). || Произносить. Альш. Калаçма та тутарсем манерлĕрех кăларса калаçатчĕç калаçнă сăмахĕсене (они). ТХКА 62. Ман арăм пăртак çармăсларах кăларать сăмаха, мĕншĕн тесен эпĕ арăма Атăл хĕринчи Шамал патĕнчен илнĕ. || В качестве вспомог. гл. N. Пĕр-икĕ станция (= стантсă) та иртмерĕ пулĕ, эпĕ хай хаçетĕме часах вуласа кăлартăм (прочитал). Альш. Авă пирĕн паян хыçалти пӳртрĕ çăкăр пĕçерсе кăларнă (испекли) — ăшă; çавăнта тухса выртар. Цив. Лаши кутне çавăрчĕ те, тапса, пуçне шăтарса (пробив), мимминех сиктерсе кăларчĕ (вышибла мозг). Юрк. Тепĕр ырă памĕтник умне чарăнсан, ун çинчи çыруне вуласа кăларчĕ (прочел).

тĕрке

свертывать, завертывать. ТХКА 14. Ваçук шкултан тĕркесе çыхнă хут илсе килнĕ. N. Кĕнекине чĕрĕ, чикĕ таçта тĕркесе.

тĕрке

связка, сверток, тюк, узел. Изамб. Т. Пушăт тĕрки. N. Виçĕ тĕрке пушăтран хăрах çăпата кăларчĕ, вăл та пулин сулахай. Хурамал. Пушăта тĕрке туса хутăм (связал). Актай. Пĕр тĕркейĕн çич сăмса. (Хуран çекли). || Моток. Юрк. Пурçăн тĕрки, шелковая мотушка. Образцы 22. † Пурçăн тĕрки ывăтрăм, хĕр аркине ӳкертĕм. || Пять рученек. Мыслец. Якейк. Тĕрке тесе сӳс тылланă чох пилĕкшер çорăмăн çыха-çыха хонă сӳсе калаççĕ. Ib. Паян эпĕр алă тĕрке тӳрĕмĕр.

пасарăн

фабрично-заводский, базарный. Сред. Юм. Рубашку или кальсоны, сшитые из фабричного материала, называют пасарăн. Альш. Кĕпе килте тĕртни те, пасарăнни те тăхăнаççĕ. N. † Виçĕ тĕрке пушăтран хăрах çăпата кăларчĕ, вăл та пулсан сулахай, сулахае тарамччĕ, вăл та пулсан пасарăн.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

моток

сущ.муж.
çăмха, тĕрке; моток ниток çип çăмхи; моток проволоки пралук тĕрки

пакет

сущ.муж.
1. (син. свёрток, мешочек) çыхă, тĕрке, чĕркем (хутпа чĕркени е хутаçа хуни); пакет с крупой кĕрпе хутаçĕ
2. (син. конверт) пакет, конверт; запечатать пакет сургучом пакета сăркăчла

пачка

сущ.жен.
çыхă, тĕрке, пачка; пачка книг кĕнеке çыххи; пачка сигарет сигарет пачки
глаг. несов. (син. грязнить)
варала, пылчăкла, лапăрта, хурат; пачкать руки грязью алла пылчăкла; пачкать доброе имя ырă ята варала

свёрток

сущ.муж.
тĕрке, çыхă; свёрток с бельём кĕпе-йĕм тĕрки

узел

сущ.муж.
1. йăлă, йăлмак, тĕвĕ; завязать узлом йалмакла, тĕвĕле
2. çыхă, тĕрке, чĕркем; узел с бельём кĕпе-йĕм тĕрки
3. сыпă, тĕвĕ, панташка; нервный узел нерв тĕвви
4. узел (çул-йĕр, çыхăну хатĕрĕсем пĕрлешнĕ вырăн); железнодорожный узел чугун çул узелĕ

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

кипа

ҫыхӑ, тĕрке; кипа тетрадей пĕр тӗрке тетрадь.

связка

1. ҫыхӑ, тĕрке; 2. уйрӑм органсене ҫыхӑнтарса тӑракан шӑнӑр; голосовые связки сасӑ чӗлӗхӗсем.

скатать

что сов., скатывать несов. 1. тĕрке, тĕркеле, тĕрке туса хур; скатать холст пире тĕркелесе хур; 2. йӑвăла, йӑвăласа ту (кӑҫат).

паковать

что несов., запаковать и упаковать сов. чĕркесе ҫых, тĕрке ту, пакетла (япаласене).

пук

ҫыхӑ, тӑлӑм, тӑпка, пайӑрка, ывӑҫ, тĕрке.

тюк

тĕрке, пысăк çыхă тавар.

укрывать

кого, что несов., укрыть, укрою сов. 1. чĕрке, тĕрке, вит (ачана утиялпа); укрыть рогожей грядки с огурцами хăяр йăранĕсене чăптапа вит; 2. пытарса усра, хӳтĕле (çынна).

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

бунт

м. тĕрке, çыхă, купа; бунт каната канат тĕрки; бунт хлопка çĕр-мамăк купи.

вьюк

м. çăк, çыхă, тĕрке.

кипа

ж. 1. тĕрке, çыхă; кипа книг пĕр çыхă кĕнеке, кĕнеке тĕрки; 2. ком. (крупная упаковочная мера) купа; кипа хлопка çĕрмамăк купи.

клубок

м. 1. çăмха; тĕрке; клубок ниток çип çăмхи; клубок шерсти çăм тĕрки; 2. перен. тĕвĕ; клубок противоречий хирĕçӳлĕх тĕвви; ◇ клубок в горле (стоит, застрял и т. п.), клубок подступил (или подкатился и т. п.) к горлу ăшчик тулса килчĕ, пыр капланса килчĕ, тăвăнса çитрĕ; свернуться (сжаться, съёжиться и т. п.) в клубок, клубком çăмха (е чĕрĕп) пек хутланса вырт.

натереть

сов. 1. что сĕр, сăтăр; натереть грудь мазью кăкăра мазь сĕр; 2. что (придать блеск) сĕрсе (е сăтăрса) çутат; натереть полы урайне сĕрсе çутат; 3. что (повредить трением) шăйăр, тив, хăпартса кăлар; хомут натёр шею лошади лашана хăмăт тивнĕ; 4. что, чего (на тĕрке) хырса вĕтет, хырса хатĕрле; натереть морковь кишĕр хырса хатĕрле.

пакет

м. 1. çыхă, чĕркем, тĕрке; 2. (конверт с письмом) пакет; ◇ индивидуальный перевязочный пакет пĕр çынна суран çыхмалăх пакет.

паковать

несов. что чĕркесе çых, тĕркемле, чĕркемле, чĕркем (е тĕрке) ту.

пачка

ж. 1. пачка, çыхă, тĕрке; пачка папирос пĕр пачка пирус; пачка книг кĕнеке çыххи; 2. в знач. нареч. пачками разг. ушкăнĕ-ушкăнĕпе, çыххи-çыххипе; стрелять пачками залппа пер.

подшивка

ж. 1. по гл. подшить; подшивка валенок кăçатă тĕплени; 2. (подшитая пачка чего-л.) тĕрке, çыхă, подшивка; подшивка газет хаçат подшивки; 3. разг. (то, что подшито к краю чего-л.) пастар, ăш(лăх).

развернуться

сов. 1. сарăл, салан, сӳтĕл, уçăл; свёрток развернулся тĕрке сӳтĕлнĕ; 2. перен. сарăл, сарăлса кай, ӳссе кай, вăйланса кай; развернулось социалистическое соревнование социализмлă ăмăрту сарăлса кайрĕ; 3. перен. (проявить себя в полной мере) кăтарт; 4. воен. (расположиться в ширину) сарăл, сайраланса тăр, тăрса тух; строй развернулся строй сайраланса тăчĕ; 5. (повернуться, напр. о самолёте, машине) çаврăн, пăрăн, çаврăнса кай; самолёт развернулся самолёт çаврăнчĕ; 6. прост. (размахнуться) сул, сулса яр.

рулон

м. рулон, тĕрке.

свёрток

м. çыхă, тĕрке.

свиток

м. тĕрке, свиток (1. ист. хут е пергамент тăрăхĕн чăрки; 2. авалхи ал-çыру чăрки).

скатать

сов. что 1. тĕркеле, чĕрке; скатать рукопись в трубку алçырăвне тĕрке туса хур; 2. (катая, слепить) йăвала, йăвантар; скатать снег юр йăвантар; 3. разг. (свалять) йăвала, кĕççелентер, пус.

сноп

м. 1. кĕлте; 2. чего (охапка) кĕлте, тĕрке, çĕклем; 3. перен. (поток лучей, искр, пламени и т. п.) кĕлте, пайăрка; сноп солнечных лучей хĕвел пайăрки.

тюк

м. тĕрке, тĕркем; тюк холста пир тĕркемĕ.

тюковать

несов. что тĕркесе çых, тĕрке ту, тĕркемле; тюковать сено утта тĕркемлесе çых.

узел

м. 1. (на верёвке) тĕвĕ, çыхă, йăлмак, йăлă; мёртвый узел суккăр тĕвĕ; 2. (свёрток) çыхă, чăрка, тĕрке; связать вещи в узел япаласене çыхă ту; 3. (место скрещения чего-л.) узел; железнодорожный узел чугун çул узелĕ; 4. перен. узел; узел связи çыхăну узелĕ; 5. мед. тĕвĕ; нервный узел нерв тĕвви; 6. тех. узел, пай; сборка узлов комбайна комбайн пайĕсене пухса вырнаçтарни; ◇ морской узел матросла тĕвĕ, матросла çыхни.

укрыть

сов. кого-что 1. (покрыть) вит, хупла, чĕрке, тĕрке; укрыть одеялом утиялпа вит; 2. (спрятать) пытар, пытарса усра, хӳтĕле (айăплă çынна).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

валем

«часть», «доля»; «небольшая копна общественного сена в 5—6 пудов» (подобные копны в дореволюционное время распределялись между крестьянами по душам). Образовано с помощью аффикса -м,-ĕм от несохранившегося глагола вале (др. тюрк. ӳлă) «делить». Ср. çĕкле «поднимать» — çĕклем «охапка»; «беремя», тĕрке «спертывать»— тĕркем «тюк»; «свёрток». Древний глагол вале позднее был вытеснен формой взаимного залота валеç. Ромстедт слово валем сопоставляет с тюркским и монгольским ӧл «свежая сочная трава», отсюда алт. ӧлӧн, монг. ӧлең «луг».

тĕрке

«узел», «узелок», «тюк», «связка», «свĕрток»; Замахш. терген «собранный» (о фруктах); уйг. тӳртәк, ойр. тӳргек, тув. дӳргәк, хак. тӳрӳм, тӳринди «моток», «клубок», «свёрток»; тат., башк. тӧргәк «сверток», «пачка», «связка». Образовано от глагола тĕр (см.).

Çавăн пекех пăхăр: