Шырав: тапалан

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

II. диал.
то же, что тапалан 5.

1.
карабкаться, ползти
тăвалла тапалан — карабкаться в гору
тапаланса тух — выкарабкаться
тапаланса хăпар — 1) карабкаться вверх 2) вскарабкаться

тапалан

2.
толкаться ногами
ача тапаланать — ребенок сучит ножками

тапалан

3.
еле идти
тащиться, плестись разг.
тапаланса çит — доплестись, дотащиться

тапалан

4. перен.
надрыватьея
ломать горб, гнуть спину разг.

тапалантар

понуд. от тапалан

тапалаш

то же, что тапалан

тапалан

5. разг.
биться, стараться, стремиться, прилагать старания, усилия
вăл мала тухасшăн тапаланать — он делает все, чтобы одержать верх

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

тапалан

(табалан), толкаться, пинаться, дрягаться; барахтаться. Ир. Сывл. 7. Унта та кунта выльляс шутпала, пĕр-пĕрин тăрăх тапаланатьчĕç. N. Тапаланса (или: тапкаланса) выртать. Лежит и барахтается. || Валяться (в чем, о пьяном человеке). Пшкрт: вос’ э̆_ссэ̆_р (пьяный) с’ын таβаланза вырдат (валяется). || Карабкаться. Янтик. Пĕр çын тăвайккине тапаланса ухать (тапаланать). N. Чĕпписем амăшне итленĕ те, тытăннă çаксем çăмарта хупписем ăшне тапаланма (лезут в скорлупу). || Тащиться (о пароходе). Ир. Сывл. 24. Тапаланать малалла „буксир“ тенĕ япала. Кан. 90 çухрăма 20 сехет тапаланса хăпарнă хыççăн. „Чайкă“ пристăнь çумне пырса тăчĕ (пристала к пристани, но правильнее сказать: „пырса ларчĕ“). || Альш. Хуçа арăмĕ сĕнет. Çук, çимеççĕ лешсем: сĕтел хушшинчен тухаççĕ тапаланса. N. Унтан тапалана-тапалана çапах та шывран тухрăмăр. || Шевелиться (о плоде). Кан. Пĕтĕ ĕнен пăрушĕ тапаланни палăрать. || Противиться, repugnare. Ашшĕ-амăшне. Кĕркури хирĕç пĕрте тапаланман. || Стараться выйти из затруднения. Ст. Чек. Лаши вилчĕ, вăл-ку пулчĕ, çапах та вилмес, тапаланса пурăнат (старается жить). Сборн. по мед. Ĕмĕре аван пурăнса ирттерем, тесен, пурăнăçшăн мĕн кирлине пĕлме, пĕлменнине вĕренме тапаланас пулать. Капк. Шупашкарта тепĕр шкул уçма тапаланас. Сред. Юм. Тапаланать, старается не по силам. || В перен. знач. ГТТ. Вĕренесшĕн тапаланать. Стремится к учению. N. Çынăн чунĕ пур чухне, çын малалах тапаланат.

тапалантар

понуд. ф. от тапалан.

тапалаш

то же, что тапалан. || Переносно — пытаться, стремиться. Кан. Пуянтараххисем районри сеса хăйсен делегачĕсене ярасси çинчен тапалашни те палăрнă. Анчах вĕсем тапалашни ахалех пулнă.

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

барахтаться

, -аюсь, несов. шывра тапалан, тапăлтат, çапкалан, тапкалан.

брыкаться

, -аюсь, несов. 1. тапалан, тапкалан (çын), тапăлтат, тап, тапăç (лашасем), тапăçлан; 2. турткаланса тăр, чăркăш, кутăнлан; не брыкайся, а делай, что говорят турткаланса (чăркăшса) ан тăр, каланине ту.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

барахтаться

несов. тапалан, тапкалан; барахтаться в воде шывран тухас тесе тапалан.

дрыгать

несов. чем, разг. тапкалан, тапалан, сулла; дрыгать ногой урапа тапкалан, урасене сулла.

силиться

несов. разг. тăрăш, тăрмаш, тапалан, вăй хур.

Çавăн пекех пăхăр:

тапак хутаççи тапак шывĕ тапак-пирус Тапакка « тапалан » тапалантар тапалаш Тапан тапан-пулă Тапанар