Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

тахçантанпа

1.
издавна, исстари, с незапамятных времен
искони, издревле книжн.
тахçантанпа пыракан йăла — обычай, сохранившийся с незапамятных времен

тахçантанпа

2.
давно, очень долго
тахçантанпа кĕтнĕ çумăр —долгожданный дождь
тахçантанпа сăнатăп ку ачана — я давно уже наблюдаю за этим мальчиком

тӳлеклĕх

1.
спокойствие, покой, безмятежность
тахçантанпа кĕтнĕ тӳлеклĕх — долгожданный покой

тахçантан

то же, что тахçантанпа

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

тахçантанпа

с неизвестных пор. || Издавна. N. Пенелопă Одиççея тахçантанпах корман. Пенелопа давно не видала Одиссея. Орау. Вăл тахçантанпах чирлĕ ĕнтĕ.

епле

(jэ_пл'э), как, каков, какой. N. Этем епли ачи-пăчи çинче палăрать. На детях видно, каков человек (о человеке можно судить по его детям). Сл. Кузьм. 75. Ху кам иккенне пĕлтерес тесен, юлташусем камне кала, вара эпĕ эсĕ еплине пĕлеп (я узнаю, каков ты). Беседа чув. 4. Епле хĕнетпĕр-ха? — Ăçта? Вара пушăсăр çула тухас тетĕн-и-мĕн? Альш. Ĕç, ĕç! Епле вăл, ĕçмесен? Апла эсĕ пире хăнана чĕнместĕн. Пей, пей! Как это не пить? Этак ты нас и в гости не позовешь. Етрух. Вăл: акă епле тасататăп, тет, пур чир-чĕре кил-ăш-чиккинчен хăваласа кăларатăп çакă килтен! Макка 139°. Юрăсене пусма пулнă-чĕ, вĕсене пусĕç-ши? епле пек? Песни обещали напечатать. Как тебе кажется, напечатают ли их? Орау. Çакăнтан ӳксен, вилмелле-и? (или: кунтан ӳксен, вилĕн-ши? — Епле ӳкен вĕт! А что, если прыгнешь отсюда, то умрешь? — А ведь это зависит от того, как упадешь. Юрк. Эсир епле ятлă çынсем пулатăр? Вы что за народ, что за племя? IЬ. Эсĕ епле кĕл-тунине эпĕ пĕртте курман, — епле кĕл-тăватăн? тесе ыйтат. IЬ. Санран ыйтатăп эпĕ: эсĕ хăна ху епле, айăплă тетне е çук-и? IЬ. Хăшĕ епле суеçтерме пĕлет, çав çапла суеçтере пуçлат. Никит. Ав, Петĕр киремете çырлахтарманшĕнех вилчĕ вĕт. Епле çырлахтармастăн ăна, епле çураçмастăн унпала? тенĕ. Ст. Чек. Епле илем (как мне купить) çакăн пек карттус? Ст. Шаймурз. Кӳлсе тухрăм çӳрен утăра, çул еплине пĕлмешкĕн. Хыпар № 27, 1906. Епле апла (как это так), мĕнле хаçетшăн (= хаçатшăн) тĕрмене хупаççĕ? тетĕп эпĕ. Юрк. Пире, чăвашă, юрат-çке, тетĕн, вăл епле апла юрат пулĕ? (как это допустимо?). Альш. Вĕсем кайиччен, ял еплерех (какова примерно) иккенне пĕлсе юласшăн эпĕ. || Какой бы ни...; как бы ни... О сохр. здор. Епле çыннăн тă (какому угодно человеку) хăйĕн тумтирне шаккама ĕçленĕ хушăрах кăшт та пулин вăхăт пулать. Альш. † Шурă Атăл хĕрри шурă хăйăр; еплеех те шурă пулсан та, юр пулмĕ. || В вопросах соотв. русск. а что, ну что. Юрк. Кăсен сăмаварĕ тахçантанпа тасатман: пăхма ирсĕр, тикĕт чӳлмекĕ пек хуп-хура. Хуп-хура пулнине курсан, хăни: эсир епле, куллен чей ĕçетре? тесе ыйтат. IЬ. Епле, И. И. сана киле ячĕ-и? IЬ. Пайтахчен уткаласа çӳресен тата: епле, аван-и? Вуласа пăххалĕ, итлем, тет.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

давний

прил.
тахçанхи, ĕлĕкхи; с давних пор тахçантанпа; давний друг тахçанхи тус; в давние времена ĕлĕк-авал

издавна

нареч.
тахçантанпа, ĕлĕкренпе; я знаю его издавна эпĕ ăна тахçантанпах пĕлетĕп

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

век

м. 1. (столетие) ĕмĕр; двадцатый век çирĕммĕш ĕмĕр; 2. (эпоха) ĕмĕр; средние века вăтам ĕмĕрсем; 3. (жизнь) ĕмĕр; прожить свой век ĕмĕрне пурăнса ирттер; 4. разг. (длительное время) тахçантанпа, тахçанччен, нумай вăхăт хушши; не видеть кого-либо целый век кама та пулин нумай вăхăт хушши ан кур; 5. в знач. нареч. разг. (всегда) ялан; век дома сидеть ялан килте лар; ◇ во веки веков яланах, ĕмĕрĕпех; веки вечные тем чул вăхăт хушши; на века вечные яланлăхах, ĕмĕрлĕхех; в кои веки теплерен пĕрре; испокон века (или веков) сĕм авалтанпах.

давно

нареч. 1. (много времени тому назад) тахçанах, ĕлĕкех, авалах; я давно приехал эпĕ тахçанах килтĕм; 2. (в течение долгого времени) нумайранпа, чылайранпа, тахçантанпа; я давно работаю над этой книгой эпĕ ку кĕнекепе тахçантанпах ларатăп; ◇ давно бы так тахçанах çапла кирлĕччĕ.

издавна

нареч. ĕлĕкрен(пех), авалтан(пах), нумайранпа, тахçантан(па); этот памятник издавна стоит здесь ку палăк тахçантанпа кунта ларать.

исстари

нареч. авалтан, ĕлĕкрен, ĕмĕртен, тахçантанпа; так исстари ведётся ку йăла ĕлĕкрен пырать.

пора

ж. 1. (время) вăхăт, тапхăр; рабочая пора ĕççи, ĕç вăхăчĕ; пора сенокоса утçи; вечерней порой каçалапа; 2. в знач. сказ. вăхăт, чух, ⸗малла [⸗мелле] пулни; пора идти домой киле кайма вăхăт; ◇ в (самую) пору шăпах вăхăт, питĕ вăхăтлă; в ту пору вăл вăхăтра; до сих пор 1) (о времени) халиччен; 2) (о месте) çакăнта çити; до каких пор хăçанччен; до тех пор çавăнччен; на первых порах малтанласа, пуçласа; с давних пор тахçантанпа.

старожил

м. тахçантанпа (е ĕлĕкренпе) пурăнакан çын (пĕр вырăнта).

хронический

прил. тахçанхи, яланхи, вăрăма пыракан, вăрах, вăраха тăсăлакан; хроническое заболевание вăрах чир; хронический больной тахçантанпа чирлĕ çын; хроническая безработица яланхи ĕçсĕрлĕх.

Çавăн пекех пăхăр: