Шырав: çĕртме

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

с.-х.

1.
пар

паровой
акнă (йышăннă) çĕртме — занятый пар
таса çĕртме — чистый пар
хура çĕртме — черный пар
çĕртме пусси — паровое поле
çĕртме уйĕ — паровое поле

2.
пар, паровая пахота, взмет пара

паровой
ирхи çĕртме — ранний пар
çурхи çĕртме — весенний пар
çĕртме сухи — взмет пара, паровая пахота
çĕртме ту — поднимать пар
çĕртмене тух — приступить к взмету пара
трактăрсем çĕртмере — тракторы заняты на взмете пара

3.
зябь

зяблевый.
кĕрхи çĕртме — 1) осенний пар 2) зябь, зяблевая вспашка

4. диал.
перепашка (погибших посевов)

◊
çĕртме уйăхĕ — уст. июнь-июль (букв. месяц пара)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

пар (поле); çĕртме уйăх – июнь.

193 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

пар, паровая пашня. Виçĕ пус. З6. Вĕсенчен хăшне çĕртме тин тунă вăйлă çĕр кирлĕ, тепри вĕсен юлашкине çĕртен пуçтарма пултарать, виççĕмĕш тата çĕре хăй юсать. КС. Çĕртме ту, парить землю (акмасăр хăварнă çĕре сухалани). N. Çĕртмесем иртсен манăн хамăн та укçа пулать те, халь çук. Изамб. Т. Çĕртме тăваççĕ, ака хыççăн, унтан вара хыт-сухара сухалаççĕ, тата ыраш акнă чухне сухалаççĕ, мĕн пурĕ виç вут сухаланат. Çĕртмерен пуçне иккех хут сухаланат. Янш.-Норв. † Ах, вăйăçăм, вăйăçăм, çĕртме умĕнче чарăнать-çке! Коракыш. Çĕртме туман ана çинче, шăтман хурăн кутĕнче çуратман мулкач выртĕ. (Суя суйни). Якейк. Çĕртмее ака тума тохнă темеç (= темеççĕ), çĕртме тума тохнă теç (= теççĕ). Ib. Çынсам çĕртмея тохнă, эпĕр хăçан тохăпăр-ха? Ib. Çĕртме кăçал пит хытă, тесе калаç, темле тукалас. (Çĕртме тумалли çĕр-шу хытă тесе калаç). N. Çĕртмесем те сухалама пуçларĕç. Чăрс. 14. Çĕртме туса пĕтерсен, лашасем те çĕртме курăкĕ çинче юсансан.. Ир. Сывл. ЗЗ. Çĕртме ĕнтĕ пĕтмен-ха. Янтик. Çĕртме, пашня (пар) перед посевом озимых хлебов, за месяц раньше самого посева. Пашут обыкновенно в конце июня и в начале июля. Изванк. Çулла, çураки иртсен, çĕртме иртсен, пирĕн патри çынсем туй тăваççĕ. Никит. Çĕртме сухаланă чухне. || Пашня. ХЛБ. Çуртри çĕртмине кĕркунне тусан аван. Б. Яныши. Вара çĕртме çинче суха тума пуçласан, утсемпе эпир çитерме каяттăмăр. || Перепахивание погибшей озими весною. Юрк. Çĕртме = уçăма (калчана) пасса акалани.

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[ŝjertme]
junio
çĕртме уйăхĕнче — en junio
çĕртме уйăхĕччен — ĝis junio
çĕртме иртсен — post junio
çĕртмен пĕрремĕшĕнче — la unuan de junio

Çавăн пекех пăхăр:

çĕрти çырла çĕрти патша Çĕрти торă çĕрти-шыври « çĕртме » çĕртме çăрт çĕртме çĕр çĕртме çи çĕртме аки çĕртме ани