Шырав: çиччĕ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

при абстр. счете

1. в качестве подл. и доп.
семь (единиц, поддающихся счету)
çиччĕри ача — семилетний ребенок
çиччĕри пăрахут с— емичасовой парохбд
çичче пайла — делить на семь
ик хут çиччĕ — вунтăваттă — дважды семь — четырнадцать

2.
в качестве обст.
семь раз
ку фильма çиччĕ пăхрăм — я смотрел этот фильм семь раз
Çиччĕ виç те пĕрре кас. — погов. Семь раз отмерь, один раз отрежь.

◊
çиччĕ пирĕ — грубый холст

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с’ич’ч’э̆, с’и’ц’ц’э̆), семь (употребляется самостоятельно). Юрк. Çамрăклах, ултă çул тултарса çичче кайсан... Ib. † Çиччĕпе кайрăм Хусана (на семи лошадях). Ib. † Çиччĕ те пилĕк (т. е. 12) сарă курка, хамăр алăра вылянат. N. Ĕмĕрте çиччĕ кирлĕ пулмасан та, виççĕ кирлĕ пултăр. ТХКА 123. Автан çиччĕ авăтсан, шурăм-пуçĕ килнĕ чух. Букв. 1908. Кĕркурийĕ çиччĕре (семи лет) пулнă, Петĕрĕ тăваттăра (четырех лет) пулнă. N. Çичĕ çулхи (семигодовалый) вăкăрĕ пулнă, çичĕ çултанпа çиччĕ (семь раз) кĕтĕве кĕмен. N. Çиччĕ-саккăр таврашĕнче (часов в 7 или 8) || Поминовение покойников. Хорачка. Çиччĕре (Илĕм коння., çичĕ эрне тенĕ чоня) акса пĕтереччĕ.

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[ŝiĉe]
sep
çиччĕри ача — sepjara infano
çичче пайла — dividi je sep
çитмĕл — sepdek
çиччĕмĕш — sepa
çиччĕн — sepope
çиччĕшĕ — ĉiuj sep
çичшер — po sep

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, çич, çичĕ «семь»; др. тюрк. йети, уйг. йәттә, узб., кумык, етти, азерб. едди, турки, еди, тур. йеди, алт. дьети, тув. чеди, хак. чити, кирг., казах., к. калп. жети, тат. жиде, башк. ете, ног. ети, якут. сэттэ. Тюрк. йети «семь» Рамстедт производит от глагола йе «есть», т. е. букв. «палец-едок», «палец для еды» (Введение 66). Этимочогия эта считается спорной.

Çавăн пекех пăхăр:

çичсĕмĕр çичсĕр çичута çичӳлĕк « çиччĕ » çиччĕ пирĕ çиччĕ хĕçĕ çиччĕли çиччĕлле çиччĕмĕш