Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1. прям. и перен.
крыло и крылья
лĕпĕш çуначĕ — крылья бабочки
хур çуначĕ — гусиное крыло
çунат çапса авăт — петь, хлопая крыльями (о птицах)
çунат çапса юрла — петь, хлопая крыльями (о птицах)
çунат пулсан вĕçсе кайăттăм хам çуралнă çĕршыва — фольк. были бы крылья у меня, улетел бы я на родину
Ар çуначĕ — ут. — погов. Крылья мужчины — конь.

2.
плавник и плавники (у рыб)
малти çунат — передние плавники

3. ав.
крыло
вĕçетмĕш çуначĕ — крыло самолета

4.
крыло и крылья
лопасть
пăрăммак çуначĕ — лопасть винта вертолета
çил арман çуначĕ — крылья ветряной мельницы

5.
карниз
застреха
пӳрт çуначĕ — карниз дома
сарай çунатти — застреха сарая

6. тех.
крыло
автомашинăн малти çуначĕ — переднее крыло автомашины

7.
крыло и крылья (у рыболовных снастей)
шак çуначĕ — крылья вентерей

8. перен.
помощь, опора
подмога разг.
тăванăмсем, çунатăмсем, çул кăтартса кăларса ярăр-и? — ой вы, родичи мои, подмога моя, проводите нас и укажите дорогу

◊
купăста çуначĕ — лист капусты
сăмса çуначĕ — крылья носа
çуна çуначĕ — отводы саней
ут çуначĕ — наросты (на ногах у лошадей)
хăлха çуначĕ — ушная раковина
хĕрлĕ çунат — красноперка (рыба)
çунат сар — расправить крылья, обрести силу
çунат хуш — 1) окрыляться, воодушевляться 2) окрылять, воодушевлять, прибавлять энергии
награда пире çунат хушрĕ — нагрида окрылила нас

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

крыло; çунатлă – крылатый.

198 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

çонат, крыло(-ья). Ст. Шаймурз. Кайăк-хур çунатне кассассăн, çитмĕл çиччĕ илме юрать, тет. Икково. Çонатту, твое крыло. Пазух. Икĕех те çунат тăвăттăм, вĕçсеех те пырса курăттăм. Альш. † Чĕкеçсем вĕçеççĕ çӳлелле, çуначĕ тĕпĕсене хытарса. N. † Аннен хĕрĕ полаччен, шăнкăрчă чĕппи полас мĕн, çонат çапса йорлас мĕн. (Хĕр йĕри). || Плавники (у рыбы). Юрк. † Шурă Атăлпа пулă ишет-çке, çуначĕсене шыва хумасăр. N. † Атăлта шур пулă ишет-ĕçке, икĕ çуначи юлат каялла (вар. çуначине шыва хумасăр). Чертаг. Çôнатти (с’онаττи^ы), боковые плавники рыбы. || Листья (капусты). Мусир. † Йăран-йăран купăста, хура çунатне усса ларать. N. † Пахча кăна пахчала, шур купăста çунатсене хуçмасан, пуç пулмаç. Пахча çич. 4. Купăста виçĕ çуната ларсан, ăна куçарса лартма юрать. || Крестообразная часть вороб. Юрк. Арăм йывăççи çуначĕ. || Карниз строений. Б. Яныши. Çорт çонаттисенчен томла йохать. Слеп. † Кăвик-кăвик кăвакарçăн, ыр çын сарай çонатти айĕнче. || Помощь, подмога, опора. Альш. † Ĕнтĕ тăванăмсем, çунатăмсем, тата тепре куриччен йĕр те тӳс. Рак. † Тăванăмсем, çунатăмсем, çул кăтартса кăларса ярăр-и, кил тĕлне лайăх тупмашкăн. Кĕвĕсем. Ĕнтĕ, тăванăмçăм, çунатăмçăм, тепре курса калаçиччен йĕр те тӳс. || Отвод (саней). Н. Карм. Собр. † Ямшăк çуни çунатлă, ларса тухам терĕм те, çунаттипе çапса хăварчĕ, мĕн тăвас! Шел. 166. Темĕн чухлĕ сип-симĕс çунатсемпе витĕнеп. (Гов. „хĕвелçавнăш чечекĕ“, т. е. цветок подсолнечника). || Крылья мельницы. Шибач. См. арман. Якейк. Çонат вала çаврат. М. Тӳпт. Çонат чос, доски крыла мельницы. || Нарост на ногах лошади. Курм. Лаша орисенче, пĕрер кашнĕнче, пĕчик муклашка пак хăпарса тăраççĕ, вăсана çонат теççĕ.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

канат

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«крыло»; др. тюрк., тефс. XII—XIII вв., алт. В, башк., казах., кирг., к. калп., ног., тат., тур., уйг. канат, узб. канот, азерб. ганад, туркм. ганат «крыло»; к ~ ç.

Çавăн пекех пăхăр: