Шырав: ĕнчĕ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
жемчуг

жемчужный
ĕнчĕ куçăн çĕрĕ — перстень с жемчугом
ĕнчĕ мая — жемчужное ожерелье
ĕнчĕ пĕрчи — жемчужина
Мамăк тӳнтек çинче ĕнчĕ пĕрчи выртать. (Юр пĕрчи). — загадка На пуховой перине лежит жемчужина. (Снежинка).
Тăван енче чул та — ĕнчĕ. — погов. В родной краю и простой камешек — жемчужина.

2.
перламутр

перламутровый
шурă ĕнчĕ — белый перламутр
ĕнчĕ тӳме — перламутровая пуговица
ĕнчĕне эрешле — 1) расшивать жемчугом 2) украшать, инкрустировать перламутром

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

жемчуг, бисер
жемчужина, перл

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(э̆нζэ̆), жемчуг, жемчужина. Ой-к. Мамăк тӳшек çинче ĕнчĕ пĕрчи выртĕ? (Юр çинче сивĕ чухне йăлтăртатса юр выртни). СПВВ. ПВ. Ĕнчĕ (?). Вопрос в оригинале. Каша. Ĕнчĕ ― дорогой камень, жемчуг. СПВВ. † Эпĕ каймăттăм пасара, ĕнчĕпе мерчен йыхăрат (зовет). Ч.П. Шурă Атăл тĕпĕ шурă ĕнчĕ, ăсайса илес-чĕ; ăскăç çук. Собр. † Чупрăм-антăм шыв хĕрне, çерçи валли вак касма, çерçи куçĕ ĕнчĕ куç, эпир каяс ача кăвак куç. || Перламутр. Н. Седяк. Ст. Чек. Ĕнчĕ, перламутр. Его наскобленным (хырса) порошком лечат глаза. Н. И. П. Ĕнчĕ тӳмме (пуговица) питĕ çутă пулат, шуррăн-кăвакăн курăнса тăрат. Ăна, хырса, ялхах (темная вода) илнĕ куçа яраççĕ. Н. Карм. Ĕнчĕ, перламутр; ĕнчĕ тӳме, перламутровая пуговица. Ст. Семенкино. Ĕнчĕ ― перламутр. Буин. Ĕнче (sic!), маленькая пуговица для рубашки. Стюх. Ĕнчĕ, перламутр. IЬ. Ĕнчĕ тӳмми, перламутровая пуговица. || «Бисер». Альш. Ĕнчĕ — бисер. IЬ. † Ĕнчĕ пушмак (вышитые бисером?) шур чăлха. Хурамал. Ĕнчĕ сарăрах пулать, пĕтĕм тенкĕрен çӳхерех пулать. IЬ. † Аслă шыва кĕтĕм: ăшăк, тесе, ĕнчĕ куçлă çĕрĕ пур, тесе. Из этого и пред. примеров видно, что первоначальное значение слова в Н. Кармалах уже забыто.

назв. праздника у верх. чув. Юрк. Сомн.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

энҗә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«жемчуг»; др. тюрк. йинчӳ, КБ, МК, Замахш., АФТ инчӳ, уйг. ӳнчэ, азерб., тур. инчи, кирг., кумык, инжи, казах., узб. инжухӳнжи, к. калп. хинжи, ойр. дьиндьи, тат. энже, башк. ынйы «жемчуг». Слово заимствовано из кит. яз.: чон-чу «настоящий жемчуг».

Çавăн пекех пăхăр:

ĕнтрĕклен Ĕнтрукка ĕнттер ĕнтяк « ĕнчĕ » ĕнчĕ пушмак ĕнчĕ хăва ĕнчĕ-пĕнчĕ ĕнчĕллĕ Ĕнчĕпек