Шырав: выльăх

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
скот, скотина
скотный
скотский

ĕне выльăх — крупный рогатый скот
кавлекен выльăхсем — жвачные животные
килти выльăхсем — домашние животные
начар выльăх — худой скот
сайгак выльăх — приплод
шултра выльăх — крупный скот (лошади, коровы, быки)
ырхан выльăх — отощавший скот
выльăх апачĕ — корма
выльăх вити — хлев
выльăх ĕрчетни — скотоводство
выльăх йышĕ (шучĕ) — поголовье скота
выльăх карти — 1) загон, хлев 2) скотный двор
выльăх масарĕ — скотомогильник
выльăх пăхакан — скотник
выльăх пӳлĕмĕ — стойло
выльăх тухтăрĕ — разг. коновал, ветеринар
выльăх яракан (çӳретекен) вырăн — пастбище, выгон
2.
кормовой
выльăх кăшманĕ — кормовая свекла
выльăх çĕпри — кормовые дрожжи
3. перен. бран.
скотина
выльăх пек хăтлан — вести себя по-скотски

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

скот
выльăх-чĕрлĕх — домашняя скотина
выльăх сăри — угощение от молодухи, когда она пристает к родителям за получением обещанного в приданное скота
картара çăкăр çисен выльăх ăнмасть теççĕ — если будешь на скотном дворе есть хлеб, то говорят, не будет водиться скот
выльăх картишĕ — скотный двор
выльăх пăхакан — скотник
выльăх тӳрлетесси çинчен вĕрентни — ветеринария
выльăх чĕрни — копыто
выльăх кĕтсе çӳренĕ — пас скот

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

скотина. Альш. Выльăх куçĕ витĕр курат, теççĕ; этем куçне курăнман усалсене те курат, тет. Яргейк. Пĕр çынăн тăватă выльăх пулнă: автан, така, сысна, мăкăр. Виçĕ пус. нум. пус. мĕн. куç. 30. Турнене, выльăха çитермелли чĕкĕнтĕр, тата кишĕр выльăхăнне сĕтне лайăх антараççĕ, Сред. Юм. Эх, выльăх! Ах ты, скотина! (Врань). Хыпар № З5, 1906. 463 пин тенкĕ штрав укçи вăрттăн вăрман каснăшăн, выльăх кайнăшăн, кайăксем хыççăн çӳренĕшĕн илет. Сред. Юм. Шатра чир выльăхран вылтăха сикет (переходит от одной скотины к другой). Нюш-к. Вылăх чирĕ, мурĕ, виçĕ ураллă, пĕр куçлă, пăру майла. N. Вылăхсам пăхать. Ухаживает за скотиной (напр. кухарка).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

мал

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«скот», «скотина»; выльăх-чĕрлĕх «домашние животные и птицы»; тат. терлек «скот», «скотина»; тере «живой». Ср. русск. живность — всякие мелкие животные и домашние птицы. В лексике тюркских языков слово выльăх стоит совершенно одиноко, у тюрок «скот» обозначается словом мал, соответствующее которому чувашское мул (см.) теперь имеет значение «имущество», «добро», «богатство». Проф. Ашмарин выльăх производит от слова вăй + афф.-лăх (Материалы... 52). Производить это слово от вăй, диал. вый «сила», «достаток», действительно, вполне правомерно: в период, когда скотоводство являлось основной, ведущей отраслью хозяйства, все имущество человека заключалось в домашних животных: вый + лăх > вильăхй со среднеязычной артикуляцией вызвало смягчение последующего согласного л. Другую этимологию предлагают Н. И. Золотницкий (КСл. 29), проф. М. Рясянен (MSFOu XLVIII, 123) и проф. О. Прицак (Die bulgarische Fürstenliste, 1955, S. 67). Они склонны производить это слово от тюркского улак, первоначально — «всякое вьючное животное», в словаре Мах. Каштарского улаг — «быстроходный конь», «боевой конь». При этой этимологии трудно объяснить смягчение звука лулак ведет происхождение чув. лав (см.).

Çавăн пекех пăхăр:

выллят выложить вылупиться выльă « выльăх » выльăх çăвĕ выльăх çимилĕ выльăх апачлĕх выльăх кĕтĕвĕ выльăх карти

выльăх
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150