Шырав: кăлт

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1. подр. —
о слабом толчке
айăкран кăлт тĕрт — легонько толкнуть в бок

2. подр. —
о биении сердца тук
кăлт-кăлт — усил. от кăлт
чĕре кăлт-кăлт тапать — сердце стучит тук-тук

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(кы̆лт), подр. быстрому расколу хрупкой вещи. Ст. Чек. Шорк. Тăм чашкă пĕтĕмпе хавшаса çитнĕ, тытсанах кăлт катăлса килет (обламывается). СТИК. Кленчене алмаспа кассан, кайран катса пыраççĕ те (обламывают), вăл: кăлт, кăлт! туса (с особым звуком) катăлса пырат. Ib. Çемçе сахăр кăлт катăлать. Ib. Чӳлмек кăлт çуралса карĕ (напр. от жары, — «от легкой причины»). || Подр. толчку, биению сердца и пр., моментальному движению. Ст. Чек. Чĕре кăлт-кăлт сикет (обыкновенное биение сердца, которое слышно, если приложить руку). Шорк. Тырă толтарнă каткана çĕрте аран кăлт-кăлт! сиктерет (подвигает толчками, не поднимая). Образцы 64. Пирĕн çамрăк чĕре кăлт та тумасть (= хуйхăрмасть, шутламасть), пуçа йывар шухăш ӳкмесен. Срв. Кăмак-к. Хăт те тем кала вăл çынна, хăлт (хы̆лт) та чĕнмест (и ухом не ведет; ему хоть бы что). Erigitur, subrigitur (mentula). Тип-Сир. Вырăсĕ (муж ее) ăна: тăлăп, тесе, качака тирне мăйракисене çӳлелле (subrectis cornubus): кăлт! тăратса, тăхăнтартса янă. Ск. и пред. Ib. Ăна курсан, чĕрисем хытă кăлт-кăлт сикеççĕ. ППТ. Пĕшкĕнеççĕ (нагибаются) те, пурте тутисене кăлт-кăлт сиктереççĕ (шепчут, шăппăн кăна калаçаççĕ). Ib. Карм. Шыв çинчен пĕр япала юхса пынă чух: кăлт! кăлт! сиксе пырать (слегка колышется). Буин. Кăлт-кăлт! сиксе пырать. (Прыгание саней по дороге). Изванк. Çăл кутне пырсан, виç чĕрессипе те шыв ăсса лартаççĕ те, вара çĕн çын пĕр чĕрессине кăлт (слегка) урипе тапса, шывне тăкса ярат. ТХКА 36. Вăл пурнакан пӳлĕмре электрицă çунать. Кăлт пăрать — ламппи йăлт! çутăлать. Альш. Шыв турттаракан тĕртсе пăхат та, чул кăлт та тумас (и не трогается). тет. || Подр. клохтанью курицы. Кăмак-к. Чăх: кăлт, кăлт, кăлт! туса çӳрет (посма ларасшăн, клохчет). || Немножко. ТХКА 88. Куçсем курмалăх анчах халата кăлт уçса пăхса лараççĕ (татарки). Алик. р. Кăлт пăртак пар-ха! Нюш-к. Мана эс кăçал тырă кăлт пар-ха! В. Олг. Пура пуранă чох пĕр плотникĕ каларĕ: пренине кăлт контарах тĕкĕр-ха (суньте)! терĕ. Шибач. Кăлт тортрăм та, татăлса кайрĕ. Сред. Юм. Пирĕн сорăхăн пĕр тĕлте кăлт шорă пор (есть небольшое белое пятно). Ib. Кăлт шорă сăн кĕнĕ. Немного (чуточку) побелело. Ib. Он пик кăлт-кăлт япала тыткалама пуçлаччинех пĕтсе тăрать те о.

Çавăн пекех пăхăр:

кăлова кăловой çип кăлонтой кăлотес « кăлт » кăлт та кăлт кăлт-калт кăлтăк кăлтăк-калтăк кăлтăклă