Шырав: кĕрӳ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
зять (муж дочери или родственницы моложе говорящего)
(сан) кĕрĕвӳ — твой зять
(ун) кĕрӳшĕ — его зять
кĕрӳ кĕрт — принять зятя в дом
Кĕрӳшĕ кĕрĕк тăхăниччен хунĕ Хусана çитнĕ. (Тĕтĕм). — загадка Пока зять надел шубу, тесть добрался до Казани. (Дым).

2.
жених
кĕрӳ каччă — жених
кĕрӳ çуммисем — молодые родственники жениха
кĕрӳ туйĕ — свадебный поезд (со стороны жениха)

3.
дружка (жениха)
кĕçĕн кĕрӳ — младший дружка
мăн кĕрӳ — старший дружка
кĕрӳ çумĕ — шафер
мăн кĕрӳ такмакĕ — речь старшего дружки

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

зять
муж меньшей сестры, дружка

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_кэ̆_рӳ), зять (муж моей дочери, муж моей младшей сестры и вообще муж моей родственницы, которая моложе меня). С афф. притяж.: кĕрĕвĕм (верх. кĕрӳм), кĕрĕвӳ (кĕрĕвĕ), кĕрӳшĕ (кĕрĕвĕшĕ, кĕрӳш), кĕрĕвĕмĕр, кĕрĕвĕр (кĕрӳвĕр). Актай. † Апи, маншăн куккăль пĕçер хĕрĕпе кĕрӳшĕ (ее муж) килнĕ чух! Хуть пĕçер те, хуть ан пĕçер, мĕн тусан та, хун ирĕк. Сред. Юм. Атте йăмăкĕ хăвăнтан кĕçĕн пôлсан, ятран калаççĕ; ôн опăшкине кĕрӳ теççĕ. Ялюха. М. Кĕрӳ, йысна, зять (так называется всеми старшими родственниками жены, т. е. родителями, дядьями, тетками, старшими братьями и сестрами). Альш. Тата кĕрӳ киле кĕнĕ йĕркепе тесе, пĕр сурăх парса яраççĕ. Коракыш. Эсĕ эппин манăн кĕрĕвех пулатăн? Ала 66°. Вара кĕлетре кĕрӳ çулĕнчи йĕкĕтсем çапла юрлаççĕ. || ГТТ. Эпĕ Елшел кĕрӳшĕ пулса тăтăм хайхи. Таким образом я женился на альшеевской, и стал альшеевцам как бы зятем. Ib. Йăхне-тĕпне витĕр (досконально, определенно) пĕличчен, Елшелсем хăйсен ялĕнчен хĕр илнĕ çынна пурте: пирĕн кĕрӳ, теççĕ. Ытла ютра тĕл пулсан, çывăх ялсем те Елшелĕ çумĕнчен пирĕн кĕрӳ теççĕ. || Обращение к постороннему, который моложе говорящего. Актай. Хайхи усал (чорт): ан тив, кĕрӳ, ĕлĕк илсе кайнă ачасене те парса яратăп (отдам) тесе, каларĕ, тет. (Здесь чорт обращается к собаке). Б.Бур. Юрлă-пăрлă çумăр çăват, чĕкеç кĕрӳ тулта ларат. (Çăраççи). || Жених. Цив. Улах хĕрсен кĕрӳ тухса кайнă чухне юрлакан сăвăсем (надо: сăввисем). Изамб. Т. Кĕрӳсем патне туй килчĕ. || Г. А. Отрыв. Кĕрӳ тăприпе хунĕ тăпри пĕр. (Послов). N. Кĕрӳсем пурте пĕр çĕре пухăнса юланутсемпе тăраççĕ. Г. А. Отрыв. Ăна (çĕлĕке) тата кĕрĕве тăрса кайнă чух (обряд) мăн кĕрӳ тăхăннă. || Поминальной обряд. См. çураçма.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кияү

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

< кĕрĕв (род. п. кĕрĕвĕн, дат. п. кĕрĕве) «зять», «жених»; орх.-енис. кӳдӓгӳ, тефс. XII—XIII вв. хӳдӓгӳ, кӳзӓгӳ, АФТ гӳйӓгӳ, уйг. кӳйоғул < куйә-огул (ср. фр. beau-fils), полов. кӳйегӳ, кӳйов, узб. куёв, азерб. кӳрәкән, туркм. кӧрекен, гиев, тур. гӳвей, тат. гӳвӓ, кумык, гиев, кирг. куйӧӧ, казах., к. калп. кӳйеӳ, ног. киев, башк. кейәӳ, тат. кияу, алт. В кӳйӳ, куйб, тув. кӳдээ, хак. кизӧ, кӳзээ, шор. кӳзӓ, тат. Сиб. кӳзэ, якут. кӳтӳӧ, чаг. кӓйӓв «зять», «жених». Ср. монг. хӳргэн «зять».

Çавăн пекех пăхăр:

кĕртлеттер кĕртлеш кĕртлоттер Кĕртте хăви « кĕрӳ » кĕрӳ ăсатни кĕрӳ çумĕсем кĕрӳ çуммисем кĕрӳ енчĕкĕ кĕрӳ кĕни