Шырав: каптăрма

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
крючок, застежка
кĕрĕк каптăрми — застежка шубы
çӳлти каптăрма — верхний крючок

2.
колодки (пришиваемые к лаптям весной и осенью)

3. диал.
коньки

II. межд. бран.
черт побери

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

крючек.

84 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(капты̆рма), крючок. N. Каптăрмана яр. Расстегни крючок. N. Каптăрмана çаклат. N. † Пустав халат тӳмисем(?) эпĕ лартас çук каптăрма (крючок). Сала 94. † Улача та кĕпе пӳс пулмĕ, унăн каптăрмисем те йĕс пулмĕ. Образцы 9. Кĕмĕл сулă каптăрми те, кĕмĕл сулă каптăрми. Хусан çӳлĕ лапкинче. СПВВ. † Кĕмĕл сулă, йĕс каптăрма пулсан, пулĕ Хусан лавккинче. Ст. Шаймурз. † Кĕмĕлех те сулă, йĕс каптăрма. Н. Карм. Каптăрмапа йилене туме хураççĕ. Сред. Юм. Каптăрма — крючок, который пришивают к одежде вместо пуговиц. СТИК. Каптăрма — застёжка. Ib. Каптăрма çаклашки, крючок у застёжки. Ib. Каптăрма йăлли, петля у застёжки. || Колодки под лапти. Альменево. СПВВ. ЕГ. Каптăрма — çăпата çĕтĕлесрен çăпата тĕпне çĕлеççĕ. Каптăрма тесе, тата кĕпен, е сăхманăн, пăравулккăран тунă çаклатмалли тӳммене калаççĕ. СПВВ. ПВ. Каптăрма, каттăрма, шак-мак, такан, колодки на ногах (т. е. на лаптях). || Коньки (для катанья). КС. Каптăрмапа ярăнас (иначе «кунькки»). || Альш. Каптăрма! (или: капташка! или: капта!), вот так раз! вот так фунт! (говорится при чём-нибудь неожиданном, поразительном).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «металлическая застежка», «крючок»; 2. уст. «колодки, пришиваемые к лаптям в весеннюю распутицу, чтоб не промокали ноги»; алт., башк., казах., тат. наптырма «застежка», «крючок». От каптыр (тат., тур.), чув. хыптар «дать схватить»; в чув. потому не хыптăрма, что позднее в основу легло звукоподражательное каптăр.

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

çаклатма. Çĕвĕçсем, кĕпе-йĕм çĕлекен хĕрарăмсем те тӳмесене, каптăрмасене (çаклатмасене) çаплах çăварĕсене хыпаççĕ, <…> сурчăк çыпăçтарса хăвараççĕ [Сборник 1903:98].

Çавăн пекех пăхăр:

каптăмăн-каптăмăн каптăр каптăрка каптăркка « каптăрма » каптăрмаллă каптăрт каптăртăк каптăртат каптăртаттар