Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
потягиваться
ыйхă тĕшшипе карăн — потягиваться со сна

2.
вытягиваться, выпрямляться
карăнса ут — идти вытянувшись

3.
выситься, возвышаться
котлован патĕнче çĕклемелли кран карăнса ларать — у котлована высится подъемный кран

4.
набухать, надуваться, вздуваться
папкасем карăннă — почки набухли

5.
раскрываться, размыкаться (о рте, пасти)
манăн пĕрмаях çăвар карăнать — мне то и дело зевается

6.
закрываться, затягиваться
опускаться
чаршав карăннă — занавес опустился

7.
обволакиваться, заволакиваться, затягиваться
улăхра тĕтре карăннă — луга затянуло туманом

8.
натягиваться, напрягаться
вăлта çиппи карăнчĕ — леска натянулась
мускулсем карăннă — мускулы напряглись

9.
тянуться, протягиваться
буксиртан баржа патне хурçă трос карăннă — от буксира к барже протянулся стальной трос

10.
плестись, заплетаться, стлаться
карта çине хăмла карăннă — на изгороди заплелся хмель

11.
откладываться, образовываться
çамки çине тарăн йĕрсем карăннă — на его лбу образовались глубокие морщины

12.
перекидываться
Ункă урлă асамат кĕперĕ карăннă — через Унгу перекинулась радуга

13.
раскидываться, быть раскинутым (напр. о сетях)

14. разг.
протягивать ноги, околевать, подыхать

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

(см. кар) тянуться; хырăм карăннă – вспучило живот.

85 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(кары̆н), вытягиваться, растягиваться; потягиваться. Зап. ВНО. Каран, потянуться. Пшкрт. Асту, эп сана пырса карăнсарак çапса ерĕп-тĕк, таста кайса ӳкĕн! N. † Карта тулли çӳрен ут, карăнса пăхса юлаççĕ. Образцы 84. Карташ чулли лашаçăм, карăна пăха юлать-çке. Альш. † Кашкăр килет карăнса, каç пулнине хĕрĕнсе. Юрк. Кăмака хыçĕсене те карăнса пăхат, çӳлелле те астăват, хыпаласа та пăхат, нимĕн тăва пĕлмес. N. Хыпаланса, унта-кунта тăрса, карăнса пăхкаласа илет те, ниçта курăнмасан: манăн та чăматанăм çук, кам илсе тухнине курмарăр-а? тесе ыйтат хăйпе пĕрле ларса пыракансенчен (других пассажиров). Батыр. † Кайăк хурсем килет карăнса, икĕ çунаттипе сарăлса. К.-Кушки. Темĕскер ман паян ялан карăнас килет. Меня нынче что-то потягота берет. О сохр. здор. Унăк ĕçлесси килмест, яланах выртасшăнах тăрать, пит карăнас килет (одолевает потягота). Собр. Çын çинелле йытă карăнсан, хăна килет, теççĕ. Капк. Темиçе хутчен кушакла тутлăн карăнса илсен... Ст. Чек. Çын карăнат, потягивается. Чув. пр. о пог. 178. Асамат (сĕвек) кĕперри çӳлелле карăнсан, уяр пулат. Если радуга протянулась высоко, будет ясно. Ала 108°. † Хорăн тăрăнчи хор хорчкки (так!) хорсăм çине ялт! Кар(ă)нать. || Делаться тугим. КС. Ача ĕмĕртекен арăмăн кăккăри карăнать, сăвакан ĕненĕн çилли карăнат (= тулать). Ст. Чек. Чĕччи карăнман тет-ха (= сĕт тулман). Ib. Кăккăр карăнат (чрезвычайное накопление в груди молока у женщины после родов, при, котором болит грудь). О сохр. здор. Эсир сехетсерен апат çинĕрен, вăл çинĕ апат хырăмра çĕрсе ĕлкĕреймест; çавăнпа хырăм карăнса каять те, вар ырата пуçлать; тата ытти чирсем те ереççĕ. || Околеть. Якейк. Карăнман пуçна! Карăнашшĕ! («сильная ругань»). Ib. Карăнса выртманскер! (ругань). Сред. Юм. Карăнса вилешшĕ! (пит çиленнĕ çынна: ăмма вилмес-ши тессине калаççĕ). Чтобы ему околеть!

Çавăн пекех пăхăр: