1.
кривизна, искривление, извилина
кривой, искривленный, извилистый, со многими изгибами
криво, косо, вкривь и вкось
кукăр-макăр йĕр — ломаная линия, зигзаг
кукăр-макăр йывăç — искривленное дерево
кукăр-макăр çул — извилистая дорога
шыв кукăр-макăр юхать — речка течет, делая множество извилин
Кукăр-макăр турат пур, турат çинче кукăль пур, кукăль ăшĕнче çăмарта пур. (Пăрçа). — загадка Весь изогнутый сучок, на сучке пирожок, в пирожке яички. (Горох).
2. перен.
увертки, отговорки, ухищрения
эсĕ кукăр-макăрна пăрах — ты брось свой увертки
◊
кăмака кукăр-макăрĕ — оборот дымохода в печи
зигзаг, извилистый, очень кривой
(-магы̆р), со многими искривлениями; вкось и вкривь. Изамб. Т. Пăла (р. Була) ул кукăр-макар юхат. Шор-к. Мĕле-те-полин чарас тесе, ута (лошадь) кокăр-макăр тытап (направляю), çавах ниçтан та (никак) чарăнмасть. Зап. ВНО. Кукăр-макăр, косо-криво. Ib. † Çакă вăрман хушшипе кукăр макăр çул каять. Ib. † Кукăр-макăр çул пырат, çул кукрĕпе (-кукрипе) хĕр пырат; çавна тытса, чуп тумасан, манăн чунăм канас çук. || Извилистый, волнистый шнурок. Альш. † Сар ачанăн карттусне кукăр-макăр кустартăм. Зап. ВНО. † Шурă шупăр аркине кукар-макăр тытсан илемлĕ. || В перен. зн. Йӳç. такăнт. 46. Эсĕ кукăр-макăрна (свои увёртки) пăрах! Татса кала: кам çурчĕ сан пуçна?
Çавăн пекех пăхăр:
кукăр хӳре кукăр-какăр Кукăр-Кӳл кукăр-мăй « кукăр-макăр » кукăр-такан кукăр-туна кукăр-тупан кукăрăç кукăрăл