Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I. глаг.

1.
доставлять (к себе)
— перевод зависит от контекста:
приносить, завозить, привозить, таскать и т. д.
вутă кӳр — возить дрова
кӳрсе кил — привезти, завезти
кӳрсе тултар — нанести, навезти (много), наводнить (напр. товарами)
каткана шыв кӳрсе тултар — наносить воды в кадку
Вĕре пĕлмен йытă кашкăр кӳнĕ. — посл. Неумело лающая собака лишь волка приманивает.

2. перен.
давать, придавать, доставлять, приносить
оказывать
вăй кӳр — придавать силу
хăват кӳр — придавать силу
витĕм кӳр — оказывать влияние
илем кӳр — наводить красоту
илем кӳрекен ӳсентăрансем — декоративные растения
май кӳр — дать возможность
пулăшу кӳр — оказывать помощь
савăнăç кӳр — доставлять радость
çĕнтерӳ кӳр — принести победу
çимĕç кӳр — плодоносить
çимĕç кӳрекен улмуççи — плодоносящая яблоня
телей кӳр — приносить счастье
тупăш кӳр — приносить прибыль
усă кӳр — приносить пользу

3.
причинять, чинить, приносить
инкек кӳр — навлекать беду
намăс кӳр — позорить
сиен кӳр — причинять вред
чăрмав кӳр — 1) чинить препятствия 2) причинять беспокойство

4.
применять, употреблять
ĕçе кӳр — применять на практике
усса кӳр — применять с пользой

5. диал.
проводить (напр. радио)

6. диал.
уметь (что-л. делать)
вулама кӳр — уметь читать

II.  межд.
дай, дайте (предложение сделать что-л.)
кӳр, пулăшам — дай, я помогу
кӳрĕр, хам вуласа парам — дайте, я прочитаю

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

приносить, привозить; йĕркене кӳр – приводить в порядок; шыв кӳме кай – итти за водой.

106 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_кӳ_р, к'ӳ_р Пшкрт: _кӧ_р), приносить, привозить, приводить; носить, возить, таскать; выписать (человека, откуда-н.). N. Атăла шыв кӳме карĕ. Поехал на Волгу за водой. N. Кĕлте кӳме кайăпăр (у др. кĕлтене кайăпăр). Мы поедем за снопами. N. Эп шыв (утă, вăрман) кӳтĕм (так гов. и в с. Чемуршах). Янтик. Пирĕн ун чухне лашасем килте пулас çук, эс хăвăр лашупах кӳрсе хăвар ăна! Ib. Йăмăкĕ кӳрсе хăварчĕ ăна. Ib. Айта, Микула, кĕлте кӳрер! Ib. Ăсем вут (дрова) кӳреççĕ (возят) халь! Ib. Халь пушăт йӳнĕ чухне пушăт нумайтарах кӳрес тет-ха у (= вăл). Альш. Лашине Шемексем тытса кӳрсе пачĕç, тет. ТММ. Вĕре пĕлмен йытă кашкăр кӳнĕ, тет. (Послов.). Виçĕ пус. 10. Хăшĕ-пĕри тата сиен кӳрекенни те пур. Торп-к. Кайнă чухне юрла-юрла, килнĕ чухне хăса-хăса. (Шыв кӳме кайни). Ст. Чек. Паршă çинче тырă кӳчĕç. || Приносить жертву? N. Чӳк тăвас пулсан, чăвашсем нихăçанах (= яланах) самăр вăкăр илнĕ те, пĕтĕм ялпа пухăнса кӳнĕ. || Дать, возвратить, подавать. КАЯ. Анне: кӳр-ха еппин, пăхам! терĕ. N. Кӳр, эпĕ сан куçăнти турата кăларам. Хурамал. Кӳр, тутăна чуп-тăвап. Б. Олг. Лапка хоçине калатăп: кӳр-ха çана (= çавна), сартла (чит. сардла из сар+тăла) тĕркине (штуку желтого сукна)! Толст. Эпĕ кайран çийĕп, кӳр çак çĕмрен шăнăрне (тетиву лука! Ошибка!) малтан çием. СТИК. Атте, ку çăпатана эпĕ тăва пĕлместĕп! — Кӳр кунта, хам кăтартса парам; мĕн уншăн аттене, чăрмантарас. || Провести. Эпир çур. çĕршыв. 26. Шкулсем валли, тата куç пульнитси валли хӳхĕм çуртсем туса пачĕç, савăтран електриччĕствă кӳчĕç. || Наводить. N. Унăн çиллине хăвăр çине кӳрес мар тесен, тăлăх арăмсемпе тăлăх ачасене усал туса ан кӳрентерĕр. || Причинять. Айдар. † Анне ячĕ хĕр пăхма: малтан хĕрне пăх терĕ, хĕрне намăс кӳр (пристыди), терĕ. || Зарабатывать. Чет. пути. Ялĕ-ялĕнче çĕвĕçсем, атă пусакансем, тир тăвакансем пулнă, пирĕн халăх ниçтан пĕр пус кӳреймен. || N. Мĕнле сăмаха кӳреççĕ вĕсем ăна? В каком смысле употребляют они это выражение? || Придавать силы. ЧП. Пĕчĕккĕ кĕлте, сĕлĕ кĕлти, ыр утсен пуçне çав кӳрет. || Суметь. N. Вулама пит аван вырăсла кӳретĕп. Юрк. Пĕр-иккĕ вуласа пахсан, чиперех вулама кӳрĕн. Ib. Эпĕ ĕçне кӳретĕп. Я сделаю дело, устрою его как надо. N. Ку ĕçне кӳре пуçлат (начинает делать свое дело «как следует»). N. Кӳрсе лартрĕ. Сумел сделать? || Применять. N. Тĕп (коренные, настоящие) чăваш сăмахнех ĕçе кӳрсе çырас пулать.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

китерергә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«возить», «носить»; вутă (кĕлте) кур «возить дрова (снопы)»; шив кӳр «носить воду»; др. тюрк., Зол. бл., КБ, Рабг. кигӳр, уйг. Син. киргӳр «доставлять», «выполнять».

Çавăн пекех пăхăр: