Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
лак

лаковый
спиртлă лак — спиртовой лак
тĕссĕр лак — бесцветный лак
чĕрне лакĕ — лак для ногтей
лак арча — лаковая шкатулка
лак ирĕлчĕкĕ — лаковый раствор
лакпа вит — лакировать, покрывать лаком
лакпа çутат — лакировать, покрывать лаком
лакпа сăрла — лакировать, покрывать лаком

2.
лакировка, лаковое покрытие
пианино лакĕ çуркаланса пĕтнĕ — лакировка у пианино вся потрескалась

II.

1.
вязнуть, увязать
машина пылчăка лакнă —  машина завязла в грази

2.
подавиться
йытă пырне шăмă лакнă — собака подавилась костью

3. прост.
набивать желудок, жрать

III.
то же, что лăкă III. 2.

IV. подр. —
о неожиданном резком ударе, падении
шлеп, трах, плюх
лак ту — шлепнуться, трахнуться, плюхнуться
Тĕпĕр-тĕпĕр туй килет, ланкашкана лак! сикет. (Кăвар туртни). — загадка С шумом двигался свадебный поезд и вдруг провалился в яму. (Выгребание жара из печи).

лак-лак —
1) подр. — о тряске, неравномерных движениях
2) подражание булькающим звукам, лаканию
йытă лак-лак çиет — собака с шумом лакает

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(лак), подр. (отпечаточное) звуку, получяющемуся от удара о более или менее мягкий предмет. КС. Кучĕпе сак çине лак! ларчĕ. Ib. Ури шурĕ те (поскользнулись), кучĕ çине (на задницу) лаках кайса ларчĕ. Ib. Уссĕрскер, кучĕ çине лаках кайса ларчĕ. Н. Карм. Пĕчĕк ача кучĕ çине лак! ларчĕ (не устоял на ногах и шлепнулся на задницу). N. Куссан-куссан, пĕр тункатана перĕнчĕ те, лак! тутарчĕ (бочка о кочку), манăн пуçа лап! тутарчĕ. Орау. Чашăка лак! лартрăм та, лаштах çурăлса карĕ — сĕт пĕтĕмпех тăкăнса карĕ (поставил со стуком, неосторожно). Н. Чукалы. Хĕверисем (черти) Якуркка выртакан вырăн тĕлĕнчен маччана сӳтнĕ те, арман чулне лак! пăрахнă. Пус. Тĕпĕр-тĕпĕр туй килет, ланчашкана лак! сикет. (Кăвар туртни). || Подр. локанью. Якейк. Йăтă пăтратни лак-лак! хыпать. Ib. Йăтă лак-лак! хыпать (ест жидкое). || Собр. Хура йытă кутне лак-лак. (Çăра питĕрни). Ст. Шаймурз. Ватă ĕне... лак-лак. (Уйран уçлани). || Подр; бульканью. Сред. Юм. Четвĕрт кĕленчинчен хăвăрт шыв йŏхтарнă чŏхне кĕленче мăйĕнчи шыв лак-лак (а с легкой лабиализацией) туса тŏхат. Лак! тухса ӳкрĕ. || Подр. неровному бегу лошади. Сред. Юм. Пирĕн лаша темме çынсĕнни пик чипер йăпăртатса йŏртса чупмас ŏ, пĕрмай лак-лак! тăвать те, кŏта веç ватса пĕтерет („назв. бега лошади, когда она бежит длинными шагами“).

полно, много. ПТТ. Çапла вара уй чӳкĕ тăвакан çĕре лак тулаççĕ (люди). Сред. Юм. Пĕчик ачасĕм: мана нăмай пар, тессине: мана лак пар, теççĕ. [Русские малыши, вм. „дай мне больше“, гов: „дай мне много“]. Ск. и пред. 44. Вăрман парсассăн, çиме лак пулать, халăх çĕрне сутсан та, сиен мар. N. Шуйттан ачипе амăшĕ урапана çавăраççĕ те, пĕр урапана лак тулли укçа тиерĕç, тет. Истор. Вăл вăхăтра унта лаках çын тулнă. Ст. Чек. Çĕрпӳре, пасарта, лаках. Ib. Лаках лартрăм (наелся до отвала), теççĕ, çисе тăрансан. Баран. 121. Юр, ирĕлсе, çĕре лаках ĕçтерсе тăрантарчĕ.

жрать, глохтить. К.-Кушки. Якейк. Лакрĕ-лакрĕ те, тохса шурĕ. Орау. Эй, лакрăм-çке нимĕрне! (= хытă çирăм; вульгарное выражение). Альш. Лак лакрĕ те, килне тухса карĕ (набил брюхо и ушел домой).

вязнуть. Шибач. Лапра ăшне ларнă, лакнă. Мижули. Пĕрĕччен çорконне лашапа Чирĕклĕ Кошăк патĕнчен иртсе пынă чохне лаши лакса ларнă. ЧП. Лапăри çулпа каяс терĕм, лăкса ларасран кăрарăм. N. Пырне шăнă лакрĕ. || Попасться. Хирле-Сир. Вăрларĕ-вăрларĕ те, юлашкинчен лакрĕ.

лак. П. Патт. 18. Çăмăрĕ унăн, лакпа туртнă пек, яп-яка ула çурăмĕ çинче вĕтĕртетсе тăнă.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

сущ.муж.
лак (йăлтăркка хытă сăрă); покрыть шкатулку лаком арчана лакпа сăрла

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

лак.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

м. лак; покрыть лаком лакпа вит (е сăрла).

м. лак (çын).

Çавăн пекех пăхăр: