Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
мир (вăрçă çукки) ( см. тăнăç )

мирный
мир договорĕ — мирный договор
мир хӳтĕле — защищать мир
миршĕн кĕреш — бороться за мир
миршĕн кĕрешекенсен юхăмĕ — движение сторонников мира
мирпа халăхсен хăрушсăрлăхĕн политики — политика мира и безопасности народов
пĕтĕм тĕнчери мир совечĕ — всемирный совет мира

II. уст.
мир, община

мирской
пĕтĕм мирпе — всем миром, коллективно
Мир хĕсĕр пулмасть. — посл. Мир не без добрых людей
Пĕччен сурсан типсе пырать, мирпе сурсан кӳлĕ пулать. — посл. один плюнет — сразу высохнет, а всем миром плюнут — озеро станет. (соотв. Один кричит — лист не тронется, а мир заревет — так лес клонится).

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_ми_р), мир (общество, люди). Алик. † Ятăм юлтăр ял çине, сасăм юлтăр мир çине. (Солд. п). Собр. Мир мур, теççĕ. (Послов.). КС. Мирпе (всем миром) тăвас пулать, пĕччен туса пулас çук. Тоскаево. Мир мур, шăрттан çинчи хурт, теççĕ. (Послов.). Вомбу-к. Ялта Якку пор, тет; мирте Мирон пор, тет; пирн рамра Раман çок. N. Мирпе-тĕнчипе тунă ĕç хăçан пулманни пур? См. еще ПВЧ 130., Золотн. 223.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

1. сущ.муж., множ. миры
1. (син. вселенная) тĕнче, çут тĕнче; происхождение мира çут тĕнче пулса кайни
2. (син. Земля) Çĕр, тĕнче; народы мира тĕнчери халăхсем; чемпион мира тĕнче чемпионĕ; он много поездил по миру вăл нумай тĕнче касса çӳренĕ
3. (син. область, сфера) тĕнче, хутлăх; мир животных чĕр чун тĕнчи; мир растений ӳсен-тăран тĕнчи; мир звуков сасăсен хутлăхĕ; внутренний мир человека этем чун-чĕри ♦ всем миром пĕтĕм йышпа; пойти по миру çука ер, кĕлмĕçе тух; На миру и смерть красна посл. Йыш çинче вилĕм те хăрушă мар

2. сущ.муж.
1. (ант. война) мир, тăнăçлăх; заключить мир мирлеш, мир ту
2. (син. согласие; ант. вражда) килĕшӳлĕх, çураçулăх; жить в мире килĕштерсе пурăн

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

1. тӗнче, ҫутҫанталӑк, ҫут тӗнче; животный мир чӗрчун тĕнчи.

2. мир, килӗшÿ, тату, ҫураҫу, тӑнӑҫ, лӑпкӑ, мирлӗ пурнӑҫ, милес; живите всегда в мире тату пулӑр яланах.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

м. 1. (вселенная) тĕнче, çутçанталăк, çут тĕнче; происхождение мира çут тĕнче пулса кайни; 2. (земной шар) тĕнче, çĕр, Çĕр чăмăрĕ; это известие облетела весь мир ку хыпар пĕтĕм тĕнчипе сарăлчĕ; собир. (человечество) этемлĕх, тĕнчери халах; весь мир смотрит на нас пирĕн çине пĕтĕм этемлĕх пăхать; 4. (порядок, строй) тĕнче, общество; мир капитализма капитализм тĕнчи; старый мир кивĕ тĕнче; 5. (круглюдей) йыш, тĕнче; научный мир учёнăйсен йышĕ, учёнăйсем; 6. (область явлений в природе) тĕнче; мир животных чĕрчунсен тĕнчи; звёздный мир çăлтăрсен тĕнчи; 7. (круг явлений психической жизни) тĕнче; внутренний мир человека этемĕн шалти тĕнчи; ◇ всем миром мирпе, пĕтĕм йышпа; на миру смерть красна посл. йышра вилме те хăрушă мар; не от мир а сего пурăнма пĕлмен, йӳнеçӳсĕр (çын); пустить по миру кого-л. çука хăвар, кĕлмĕçе кăлар.

м. 1. (отсутствие разногласий) тату, килĕшӳлĕх, туслăх; жить в мире тату пурăн; 2. (отсутствие войны) мир, тăнăçлăх, вăрçă çукки; бороться за мир миршĕн кĕреш; 3. (мирный договор) килĕшӳ, мирлĕ договор; заключить мир килĕшӳ ту; (тишина, покой) лăпкăлăх, шăплăх,тăнăç.

Социаллӑ сӑмахлӑхӑн вырӑсла-чӑвашла словарӗ (2004)

1. мир, тăнăçлăх; всеобщий мир пĕтĕмĕшле тăнăçлăх; бороться за мир миршĕн кĕреш 2. тĕнче; народы мира тĕнчери халăхсем 3. килĕшӳ, çураçу; жить в мире килĕштерсе пурăн

Çавăн пекех пăхăр: