Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
то же, что нана

II. частица разг.
см. ме
на, возьми
на эппин — ну, ладно, возьми
найăр — нате разг.
найăр, илсе кайăр — нате, унесите

III.
возглас, которым подзывают собак

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

возьми, на. Якейк. На сана, инке, çак хаяр корăка хăмлая, тет. Чĕр. чун. яп. й-к. пур. 23. Анчах тăшман аллине хăйне: «на», тесех те памасть.

вот, давай. Урмай. Унтан касак сак уçрĕ, тет те, çынна çӳçенчен тытса кăларчĕ, тет те, на çӳçрен парать, тет. N. Турттарса пĕтерейми пултăр тенине илтрĕç, тет те, çаксем ку çынна на хĕртеççĕ, тет.

сл. понукания (детск. сл.). Сред. Юм. На каяс. Пĕчик ачасĕн лашапа каяс тени. Ib. На кайăпăр. Пĕчик ачасĕм лашапа каяппăр тессине çапла калаççĕ.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

1. предлог с род. и предл. п.
1. на вопрос «где?» çинче, тăрринче; -ра (-ре), -та (-те), -че; на полу урайĕнче; книга лежит на столе кĕнеке сĕтел çинче выртать
2. на вопрос «куда?» çине, тăррине; -а (-е), -на (-не), -алла (-елле); сесть на стул пукан çине лар; выйти на улицу урама тух
3. при обозначении срока, цели -лăх (-лĕх); -а (-е), -на (-не); заготовить лес на избу пӳртлĕх йывăç хатĕрле; на другой день тепĕр кунне; возьмём еды на неделю эрнелĕх апат илĕпĕр
4. при обозначении деления, умножения çине; -а (-е), -на (-не); двадцать разделить на пять çирĕме пиллĕк çине пайла
5. при обозначении средства действия -па(-пе); -ла (-ле); говорить на русском языке вырăсла калаç; плыть на лодке кимĕпе иш ♦ на всякий случай сых ятне; на всём скаку сиккипе пынă чух; говорить на память астунă тăрăх кала; подарить на память асăнмалăх парнеле

2. нате частица
ме, мейĕр, на; нате, возьмите мейĕр, илĕр; Дай мне ручку! — На! Ручка пар-ха мана! — Ме! ♦ Вот тебе на! Ак япала! (тĕлĕнсе калани)

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

предлог с вин. и пред. п. ҫине, ҫинче; тӑррине, тӑрринче; положить на стол сĕтел ҫине хур; сидеть на стуле пукан ҫинче лар; влезать на дерево йывӑҫ тӑррине хӑпар (улӑх); выйти на улицу урама тух.

междом. ме; нате мейӗр (илӗр); на тебе пӑх та кур, ак тата вӑт сана (тӗлӗннине пӗлтерет).

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

предлог. с вин. п. (на вопрос «куда?») ⸗а [⸗е], ⸗на [⸗не], çине; ⸗алла [⸗елле]; выйти на улицу урама тух; идти на службу ĕçе кай; сесть на стул пукан çине лар; двигаться на юг кăнтăралла куç; 2. с вин. п. (при обозначении срока) ⸗лăх [⸗лĕх], ⸗а [⸗е]; ⸗на [⸗не]; взять книгу на два дня кĕнекене икĕ кунлăх ил; перенести заседание на завтра ларăва ырана куçар; 3. с вин. п. (при определении денежной суммы) ⸗лăх [⸗лĕх]; купить на десять рублей вунă тенкĕлĕх туян; 4. с вин. п. (при обозначении цели, назначения) ⸗лăх [⸗лĕх]; материал на пальто пальтолăх материал; комната на два человека икĕ çынлăх пӳлĕм; подарить на память асăнмалăх парнеле; 5. с вин. п. (при делении, умножении) ⸗а [⸗е], ⸗на [⸗не]; çине; разделить на три виçсе пайла; помножить пять на три пиллĕке виççĕ çине (е виçсе) хутла; разделить арбуз на две части арбуза икĕ пая уйăр; 6. с вин. п. (при обозначении об раза действия) ⸗па [⸗пе], ⸗пала [⸗пеле], ⸗палан [⸗пелен]; учиться на пятёрки пиллĕксемпе вĕренсе пыр; 7. с вин. п. (при глаголе «переводить») ⸗ла [⸗ле]; перевести книгу на чувашский язык кĕнекене чăвашла куçар; 8. с вин. п. (при обозначении количественных отношений): на пять лет моложе пилĕк çул кĕçĕнрех; пройти на десять шагов вперёд вунă утăм маларах ирт; 9. с предл. п. (на вопрос «где?») ⸗ра [⸗ре], ⸗та [⸗те], ⸗че, çинче; на улице урамра; на Кавказе Кавказра; на столе сĕтел çинче; лежать на солнце хĕвел çинче вырт; 10. с предл. п. (при обозначении средств передвижения) ⸗па [⸗пе], ⸗пала [⸗пеле], ⸗палан [⸗пелен]; плыть на пароходе пăрахутпа кай; 11. с предл. п. (при посредстве) ⸗па [⸗пе], ⸗пала [⸗пеле], ⸗палан [⸗пелен]; жарить на масле çупа ăшала; двигатель работает на нефти двигатель нефтьпе ĕçлет; 12. с предл. п. (при обозначении устройства, свойства, состояния) ⸗лă [⸗лĕ]; вагон на рессорах рессорлă вагон; 13. с предл. п. (при глаголах «читать», «писать», «говорить» и т. п.) ⸗ла [⸗ле], ⸗па [⸗пе], ⸗пала [⸗пеле]; говорить на русском языке вырăсла калаç; 14. с предл. п. (при глаголе «играть»): играть на рояле рояль кала; играть на скрипке сĕрме купăс кала; 15. с вин. и предл. п. (на вопрос «когда?») ⸗а [⸗е], ⸗на [⸗не], ⸗ра [⸗ре], ⸗та [⸗те], ⸗че; на другой день тепĕр кунне; на той неделе тепĕр эрнинче; ◇ глух на одно ухо пĕр хăлхи илтмест; испытывать на прочность çирĕплĕхе тĕрĕсле; мастер на все руки пур ĕçе те ăста, тума пĕлмен ĕç çук; на бегу 1) (во время бега) чупса пынă чух, чупса пыруçăн; 2) (торопливо, наспех) васкаса, васкавлан, йăпăрт-япăрт; на безрыбье и рак рыба см. безрыбье; на лету 1) вĕçӳçĕн, вĕçсе пынă чух; 2) (быстро, легко) хăвăрт, çăмăллăн; на людях çын çинче; на моих глазах куçăм умĕнчех; на мой взгляд ман шухăшпа, ман шутпа; на свежую голову пуç ывăнман чух; нечист на руку алли кукăр, алли тӳрĕ мар.

частица, в знач. сказ. разг. ме, на; на, возьми ме, ил; ◇ вот тебе и на! ак тата!, ак ĕнтĕ!

приставка. 1. глаголсем тунă чухне çаксене пĕлтерет: 1) ĕç япала çинелле сулăннине: налететь на что-л. пырса тăрăн (мĕн çине те пулин); наклеить çыпăçтарса хур; 2) ĕç япала çинче пулнине: налипнуть çыпçăнса лар; 3) ĕç мĕн тери çителĕклĕ, тулли пулнине: набрать чего-л. татса (е пухса) тултар; набить (напр. погреб) тултарса ларт (сăм. нӳхрепе); намыть çуса тасат (е тултар); 4) ⸗ся татăклă глаголсемпе — ĕçе кăмăл туличчен тунине: наговориться калаçса тăран, тăраничченех калаç; 5) ⸗ива, ⸗ыва, ⸗ва суффикслă глаголсемпе — ĕçе вăйсăррăн тунине: напевать юрлакала; 2. паллă ячесем е япала ячĕсем тунă чух — мĕн çийĕнчине, мĕн çийĕ валли пулнине: настенный стена çине çакмалли; нагрудник кăкăрлăх, кăкăр çине çакмалли япала; 3. наречисем тунă чухне — ни пысăк виçене: насухо вĕр-типĕ, тип-типĕ.

Çавăн пекех пăхăр: