Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
множество, большое количество, многое

многие
многое

много
больше
чи нумай — самое большее
нумайрах — больше
нумай енлĕ — договор многосторонний договор
нумай нациллĕ пăтшалăх — многонациональное государство
нумай сыпăклă ракета — многоступенчатая ракета
нумай çул — многие годы
нумай çул ӳсекен курăксем — многолетние травы
нумай тиражлă хаçат — многотиражная газета
нумай хваттерлĕ çурт многоквартирный дом
нумай енĕпе — во многих отношениях
нумай та мар — совсем немного
нумай хутчен — много раз, многократно
нумай ĕçле — много работать
укçа нумай юлман — денег осталось немного
кунта ялан çын нумай — здесь всегда много народу
нумай ученăйсем çапла шутлаççĕ — многие ученые считают так
нумай япала çинчен калаçрăмăр — мы о мнбгом поговорили
вăл пурнăçра нумай курнă — он многое повидал в жизни
вĕсем пирĕнтен нумай ĕçленĕ — они работали больше нас
Нумайа шыраса, сахалсăр тăрса юлнă. — посл. В погоне за многим остался без малого. (соотв. За двумя зайцами погонишься, ни одного не поймаешь).

2.
много, намного
нумай ытларах — много, намного больше
Атăл Сăртан нумай пысăкрах — Волга намного больше Суры
пичче манран нумай аслă — брат намного старше меня

3.
самое большее, не больше чем
вĕсем пит нумай икĕ километр кайнă — они проехали самое большее два километра

4.
долгий, долго

долго, надолго
дльше
нумай пурăн — долго жить
нумай пурăнакан — долгожитель
нумай вăхăт — 1) много времени 2) долгий срок
нумай вăхăтлăх — кредит долгосрочный кредит
нумай калакан пластинка — долгоиграющая пластинка
нумай ан çӳре — ты долго не ходи
нумай кĕтмелле пулчĕ — нам долго пришлось ждать
вутă нумайя çитрĕ — дров хватило надолго
калаçу нумайя кайрĕ — беседа затянулась (надолго)

◊
нумай пулать — давно
вал кунта килни нумай пулать ĕнтĕ — он давно уж приехал сюда
нумай пулмасть — недавно
нумай пулмасть пирĕн хулана космонавтсем килсе кайрĕç — недавно в наш город приезжали космонавты
нумай пулсан — самое большее, не более чем...

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

много
нумай мар — немного
нумай пулмасть — недавно
нумайлан — умножаться, прибавляться
пирĕн нумайĕшĕ пасара кайса çӳреççĕ — у нас многие ездят на базар
нумайăн — в большом количестве
есĕ кунта нумайранпа пурăнатăн-и? — давно ли ты живешь?
пирĕн йалта йумăç нумайран нумайланать — в нашей деревне число йомзей все увеличивается и увеличивается
ку капла пулни нумайранпа-и? — как давно это случилось
унăн тарçисем кунта нумайăнчĕ-и? — многие ли из его работников здесь?
епĕ сиртен куланай нумайх ыйтмастăп — я не прошу у вас большой подати

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

, номай, нуммай, много, в большом количестве. О сохр. здор. Тата урăх тĕрлĕ те нумай сивĕрен пăсăлма пулăть. Т. Григорьева. Нумай пĕтет, сахал çитет, теççĕ. (Послов.). Ib. Нумая шыраса сахалсăр юлать, теççĕ. Якейк. Нумай пĕл те, сахал калаç. Б. IЗ. Нумай пĕтĕ, сахал çитĕ, пĕрле пурăннине мĕн çитĕ? N. Сахал пулсан та, нумай туса ил. Регули 867. Номай çын кайрĕ, вилчĕ; çынсам кайрĕç, вилчĕç. Ib. 868. Онта номай çын сана полăшмалли. Ib. 417. Кăçал кайăк номай поль. Ib. 229. Эп ĕçлекене номай корса, кон пак ĕçленине (ĕçлекене) корман. Ib. 216. Ман паян ĕçлекен номай. Альш. Вăл хĕрлĕ йĕмре те çавăн пекех пуринчен ытла хĕрлĕ нумай. Хĕрлĕ çине е кăвак, е шурă, е сарă кӳртнĕ. Вишн. 71. Нумай çĕрте çырмасене е арманшăн, е шыв кӳлентерсе тăратасшăн пĕве-пĕве хураççĕ. Ib. 61. Выльăхсене çуреме сирĕн çаран пулсан, анăрсене çаран тăвăр. Апла пулсан, сире наклат пулас çук, усси нумайрах пулĕ. N. Выльăх нумайтан мар ку япала, пирĕн çарансем питĕ начарланса кайрĕç. Альш. † Нумайран мар çак кунсенче хĕрсемпелен вылярăмăр. Нюш-к. Чăвашсем кулакан çынтан: нумаях пулас çук унтан, теççĕ. С.-Устье. Нумай та пулмарĕ, тет, пĕр ывăл фунарпа хĕç илсе çав салтаксене вĕлерме пычĕ, тет. N. Нуммай та хăвармарĕç. Совсем мало оставили. ЧП. † Арчи-арчи панулми, хĕрлинчен шурри пит нуммай. Орау. Тăрничакки (назв. какого-то предмета в игре) нуммай вĕçлĕ енĕпе (пуçĕпе) тăрăнсан, тăрăннă вĕçĕ миçе вĕçлĕ, çеккĕлне çавăн чухлĕ турата шутласа хапартса лартаççĕ. || Намного, много раз. Регули 1379. Вăл мантан номай ăста (мантан итларах ăста). N. Вăл Байкал кӳллинчен нумай хĕвел тухăçĕ енче. Висĕ пус. ЗО. Вĕсен тымарĕсем, çĕре ытти тырă-пулăсен тымарĕсенчен нумай тарăнтарах кĕрсе кайса, унтан хăйсене валли нӳр илсе тăраççĕ. N. Кун пек туйсенĕн ăрасхучĕ пĕр çирĕм пилĕк тенкĕрен нумай ытлах пулмасть. Баран. 12. Манăн умра нумай çӳлте, Днепр шывĕ тĕлĕнче, авалхи хула Киев тăрать. Альш. Ют ялтан хĕр-сăри каçпа, нумай çĕрле, тин тавăрăнат. || N. Аллă нумай-и, çирĕм нумай-и? Что больше: 50 нли 20? || Самое большее. Хорачка. Вăл отмăл конта полат, çарнат тырă ене, нумай ларат отмăл олттă сутка, вураччă, çапаччă. О сохр. здор. Ăна (шкуру) сутса эпир нумай укçаллă пулас çук, пит нумай пĕр виçе тенкĕ илĕпĕр. || Долго. N. Нумай ан çӳре. Долго не ходи. N. Эп пырсан (килсен), нумай та тăмарĕç, вăсем те персе çитрĕç. Ала 15°. Нумай та пурăнман çамăрк хуçа, киле хăш кун киле çитмелли çыру янă, тет. N. Ыранах кантура кайса çыртар (заяви жалобу). Нумая ан яр (не откладывай). Никит. Матки килеймерĕ-ха, темме нумая юлнă. Изамб. Т. Нумай выртап-и? сахал выртап-и, пирĕн йытă вĕре пуçларĕ. Альш. Акă кайрĕç, тет, салтаксем хăвалама. Акă нумай пыраççи, сахал пыраççи, хай салтаксем çитеççĕ, тет. Регули 1236. Вăл онта номай порнать. Вăл килни номай полать. Ib. 1238. Номай полмаçть вăл контачĕ. Ib. 848. Ман паян номая пырас çок. Ib. 807. Номай полать эп она çĕклесе çӳрени. Букв. 1904. Нумай пулчĕ-и, сахал пулчĕ-и, юлташсем мана кăшкăра пуçларĕç. N. Нумай тăмаст, бывает непродолжительно. Якейк. Çомăр нумая каþ. Ib. Ма нумай тăрать. Как долго (тянется). Кан. Вăхăт çитсен каласа парĕç, нумая кĕтнĕ, сахала кĕтĕпĕр. Ib. Эсĕ вăхăт нумая кайиччен Кĕркурирен укçуна илме тăрăш. ППТ. Тепĕр касса кайсан, вара нумаях çӳреймеççĕ. Нумай кĕрсен, пĕр-ик-виç килле кĕреççĕ. Юрк. Нуммай та çапла çывăрса выртмаççĕ, хай сӳннĕ, тесе, пĕлнĕ. Юман кăмпийĕ çĕнĕрен амаланса кайса çуна пуçлат.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

күп

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[numaj]
multe
нумай ĕçлет — li (ŝi) multe laboras
нумай пулмасть — antaŭ nelonge
нумайăн-и эсир? — ĉu vi estas multope?
нумайлан — multiĝi (kvante), ariĝi
нумайлат — multigi, arigi

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«много»; «многие»; туркм. номай «оптовый», «оптом» (Алиев — Беляев); узб. нумай «обильный».

Çавăн пекех пăхăр: