Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
знак, метка, примета
йышăннă паллăсем — условные знаки, принятые обозначения
кăшкăру палли — восклицательный знак
нота паллисем — ноты, нбтные знаки
пĕртанлăх палли — знак равенства
çул паллисем — дорожные знаки
çыру паллисем — письменные знаки
уйрăм паллăсем — особые приметы
уйрăмлăх паллисем — знаки различия (напр. у военнослужащих)
чарăну паллисем — знаки препинания
ыйту палли — вопросительный знак

паллă ту —
1) отмечать, ставить отметку
кăранташпа паллă тунă йĕрке — отмеченная карандашом строчка текста
курсивпа паллă ту — выделить текст курсивом
2) отмечать, праздновать (напр. юбилей)

Лара-тăра пĕлмен çынна паллă лекнĕ. — погов. Кому не сидится, тот получает метку. (соотв. Бог шельму метит).

2.
показатель
сĕт хисепне кăтартакан паллăсем — показатели надоя молока

3.
отметка, оценка
лайăх паллăсем ил — получить хорошие отметки

4.
знак
хисеплĕ паллă — почетный знак
«Хисеп Палли» орден — орден «Знак Почета»

5.
след
суран палли — след от раны

6.
видный, знатный, известный, выдающийся
знаменитый
паллă тухтăр — известный доктор
паллă ĕне сăвакан — знатная доярка
паллă ăслăхçă — видный ученый
патшалăхан паллă çыннисем — знатные люди страны
паллă вырăн йышăнса тăр — занимать видное место
Аллă çул — паллă çул. — посл. Пятьдесят лет — знаменательная дата.

7.
знакомый, известный
паллă мар хисеп — неизвестное число
пуриншĕн те паллă ĕç — известное всем событие
малалли сире паллă — дальнейшее вам известно

8.
определенный

определенно
паллă срок — определенный срок
паллă местоимени — грам. определенное местоимение
паллă мар местоимени — грам. неопределенное местоимение

9.
ясный, несомненный, бесспорный

ясно, несомненно, бесспорно
каламасăрах паллă — ясно без слов

◊
паллă ячĕ —имя прилагательное

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

заметно
сасă палли — буква
паллă — заметка
паллă çын — заметный, замечательный человек
паллă çап — заклеймить
етем йепли уткаланă утнинчен паллă — качества человека можно определить по его походке
паллăлă — с заметкой, со знаком

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

знак, метка, примета, отметка, изображение. Альш. Пирĕн ана çине пуртă палли (-λλи^ы) тунă (изображение топора). Ib. † Сар шăрçапа шур шăрçа тиркĕ çинче палли пур. ГТТ. Çынсем каланă хыççăнах çыркаласа панă та, эпĕ вĕсене (записи), сăмахсене, ик-виç паллăпа ик-виç паллăпа кăна чăпарла-чăпарла кайнă (кое-как записано). Полтава 57. † Патша пулас ыр паллă сан куçăнта курăнать. Никит. Тухатмăш карчăксем е калăм каç, е кĕлт маларах кам çыннине тухатмаллине паллă туса хураççĕ. N. Халĕ çуркунне палли пур çĕртрен те курăнать. N. Алă палли туса хăвартăм, такăшĕ ухтарнă арчана. (Вместо этого: сăнавшăн паллă туса хăвартăм). Эльбарус. Çак вăйă пуçлаччен кашни уйăрлса, пĕр-пĕринчен аякрах кайса паллă йоман котне: ко ман килçорт полать, тесе йышăнаттăмăр. ЧС. Манăн алă тӳрленсен те çав сикнĕ палли çухалмарĕ. Юрк. Ку масарăн палли-мĕнĕ те пулас çук. Разум. Кăçтан аслă çул каймаллине паллă тăвакансем (намечавшие путь для дороги). Н. Тим. † Çирĕм пĕре çитнĕ ачусене шур хут çине паллă çавăрнă. N. Паллă (у овец). См. тăлăм. || Известно, ясно, точно, определенно. Чхĕйп. Чăвашсам нумайше хăйсен ĕмĕрĕнче ырă кĕтӳç куриман, малалла паллă пулĕ вăлсĕн пуçлăхсĕм. Сред. Юм. Хакĕ паллă ôн. Известна уже цена. Ib. Хакĕ паллă мар. Цена еще не определена. N. Паллах вăл, çыру пĕлмен çын тĕнче çинчен ăçтан пĕлтĕр. N. Хăш чухне, паллă, ăна та шухăшласа пăхаттăм... Сборн. по мед. Ун чухне пĕр çĕрте вунă çын чирлесен, виççĕшĕ, паллах, вилнĕ. N. Эпир тĕнчене нимĕн те илсе килмен; паллах, нимен илсе тухма пултарас çук. Юрк. Çапла «бзав» тенине пĕлсе, лешсем, паллă, кула пуçлаççĕ. || Заметно. Регули 157. Ойăх толнăран паллă. N. Хăш чух çав çутă тĕнчене паллах сарăлать, хăш чух пĕр енчен кăшт начарланса тепĕр енелле куçать || Точность, определенность, ясность. Юрк. Ун выранне халĕ пĕр çын та илмен, кама кӳртес теннийĕн те палли-мĕнĕ çук халĕ. N. Никçан тухса каясси палли çук. Неизвестно, когда выйдем. N. Кăçан вăрçа кĕрес палли (scr. пали) çок. || Выдающийся, заметный. ЧС. Ялти паллăрах çын, более или менее выдающийся. N. Унăн ашшĕ-амăшĕ пит пуян, чапла, Колычĕв хушаматлă паллă улпутсем пулнă. N. Пирĕн ял нимренех те паллă мар. || Борозда, которая делается на загоне для удобства при сеянии. Вурман-к. Паллă-лăха (борозда, для удобства сеяния). || Мишень (цель для стрельбы). N. Салтаксем палла пеме кайрĕç. Солдаты пошли стрелять в цель. КС. Хăш пăшал палла лайăх тивет, кайăка тимест, тиççĕ чăвашсем. Орау. Палла переççĕ. Ib. Палла виçĕ пульккă тиврĕ. Ib. Палла тивертрĕм. Попал в цель. || Собр. Лара-тăра пĕлмен çынна паллă килнĕ, теççĕ. (Послов.).

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[pallo]
signo, insigno, noto (en lernejo); fama, konata
йышăннă паллăсем — konvenciaj signoj
нота паллисем — muziknotoj
пĕртанлăх палли — egalecsigno
çул паллисем — vojsignoj
ыйту палли — demandsigno
пĕлӳ паллисем — notoj pri scio
эп(ĕ) паян лайăх паллăсем илтĕм — hodiaŭ mi ricevis bonajn notojn
паллă çын — fama homo
паллă ăсчах — fama sciencisto
паллă ячĕ —adjektivo
сас(ă) палли — litero
палла — koni
эп(ĕ) ăна палламастăп — mi ne konas lin
вăл палламалла мар улшăннă — li nerekoneble ŝanĝiĝis
палламан çын — nekonata homo

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

см. палăкпаллă__, __палкă__, __палăр__. По-видимому, ответвились от пĕл (см.).

Çавăн пекех пăхăр: