Шырав: парне

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
подарок
дар
çĕнĕ çул парни — новогодний подарок
çутçанталăк парни — дары природы
хăнана парне илсе кай — пойти в гости с подарком
Парне пани хаклă мар, юратни хаклă. — посл. Дорог не подарок, дорога любовь.
хапха умне хирĕç тухакана икĕ куçран парне парăттăм — фольк. подарил бы приветливый, благодарный взгляд тому, кто выйдет за ворота встречать меня

2.
приз
куçса çӳрекен парне — переходящий приз
хаçат парнине илмелли ăмăрту — соревнование на приз газеты

3. уст.
жертва

жертвенный
парне выльăхĕ — жертвенное животное
парне кӳр — принести в жертву

4. уст.
парне — перевязь — повязывается через плечо рекрутам или почетным гостям на свадьбе

◊
парне кĕпи — рубашка, которую невеста дарит кому-л. из родственников жениха

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

дар, подарок
жертва
парне пар — дарить

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(пар_нэ, па_рнэ), дар, подарок. N. Тавлашса чупакан çĕрте чупасса пурте чупаççĕ, анчах парнине пĕри илет. Янтик. † Икĕ аллăмра икĕ кемĕл сулă, улпутсем ытаççĕ парнене. Альш. † Икĕех аллăмра икĕ сулă, ыйтаççĕ улпутсем парнене. N. † Аллăм кăна тулли кĕмĕл сулă, улпутсем ытаççĕ парнене (в подарок). Кан. Алăра пурçăн тутăрсем, хулпуççи урлă парне пирĕсем (у рекрута). В. С. Разум. КЧП. † Сарă вăрăм ачана каймашкăн парне нумай кирлĕ. Регули 1535. Ыран эреке исе парам, она парне. N. Парнесем илсен, ĕçсе ӳсĕрĕлсе киле таврăнаççĕ. Шарбаш. Ашшĕсем пуянах та мартан парне çине нумай хумарĕç. Юрк. Ăçта лаша илме укçа кирлĕ пулат, ăçта ĕне илме, ăçта, парнене, пăру-тиха илме. Ск. и пред. 70. Михетерĕн килĕнче парне валли çĕлеççĕ. Н. Лебеж. † Çуллен туя кайăпăр, çуллен парне çакăпăр. Изамб. Т. Мĕн-мĕн выльăхран парассине, тата миçе парне парассине калаçса пĕтерсен, хулăм миçе тенкĕ парасси çинчен калаçаççĕ. Содр. † Пуса парни парсассăн, пусма çине сарса хăварăпăр; кантăр парни парсассăн, карлăк çине çакса хăварăпăр, йĕтĕн парни пулсассăн, ик хул çине çакса кайăпăр. Магн. М. 53. Парне, подарок из куска холста. || Жертва. N. Унта ĕлĕк чăвашсем киремете парне кӳнĕ. Альш. Çĕнĕ пӳртĕн тĕтĕмне пĕлĕт илет парнене. || Добыча. Чер-чун яп. й.-к. пур. 15. Аллине лекнĕ парнене. Ib. 29. Рыçпа арăслан хăйсемпе пĕр тĕслĕскерсем, пач сисмен хушăра парне çине пăрахăнса, ăна пĕтерсе хураççĕ.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«подарок (по преимуществу от невесты жениху и его родным)»; башк., тат. бирнә то же; караим, бӓрне «подарок»; алт. В перу, периг «дар», «жертва»; кумык, берив «дар»; тур. верги «подать», «налогу От пар (см.).

Çавăн пекех пăхăр:

парма-пар пармак парнавăл парнавай « парне » парне выльăхĕ парне кĕпи парне касни парне кӳрекен парне пар