Шырав: пуслăх

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
гнет, притужина,
бастрык обл. (для пригнетания сена, соломы, снопов на возах)

2.
вага, рычаг

II.
выводок
пĕр пуслăх чĕп — выводок цыплят
пуслăх чăххи — наседка; клуша обл.

III.
копеечный, достоинством в одну копейку
пуслăх укçа — копейка
вунă пуслăх — десятикопеечная монета
пилĕк пуслăх укçа — пятак, монета в пять копеек

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

в, на... копеек. СЧЧ. Пилĕк пуслăх укçа, монета в 5 коп. (ассигн.? У КС. 1½ коп серебром). Регули 1090. Икĕ пуслăх илтĕм. Н. Шинкусы. Пилĕкшер пуслăх пиллĕк. По 1½, копейки (так!) пять монет. Юрк. Вăл ĕçлени унта ик пуслăх та çук...

гнет, притужина, притуг, бастрыг. СПВВ. Пуслăх = пуслăк. Чув. Сорм. Унтан вара лаша тытаççĕ те, пуслăх урлă каçараççĕ. Турх. Хĕрсем пуслăх çĕклесе тăрата-тăрата яраççĕ, пуслăх тăрăх тĕллесе каятăн, тиеççĕ. (Гаданье). Сред. Юм. Çĕнçол çĕрĕ послăх орлă лаша каçараççĕ, орлă каçнă чôхне лаша орине послăха тивертмесен, качча кайсан аван, тивертсен — аван мар полать, тет. Ib. Çĕнçол çĕрĕ хĕрсĕм послăх йăвантараççĕ: послăх кăш енелле йăванать, çав енелле качча каять, тет. Ст. Чек. Пуслăхпа çых. || Вага. Чутеево. Пуслăх — пĕкĕ авнă чухне пĕкке çыхса туртмалли.

выводок цыплят. Шибач. Самар. † Ӳснĕ чухне эпир ӳсрĕмĕр, пĕр пуслăхри чăхă чĕппи пек. || Дети одной матери. БАБ. Ку ман пуслăх. Это мои дети. (Говорит, мать, указывая на своих детей).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«гнёт», «бастрок», «жердь, которой прижимают снопы или сено на возу»; кирг., тат. бастыргыч, казах., к. калп., башк. бастырык, башк. баçтырғыс, баçрау, алт. В пазыру «слега», «гнёт»; ног. бастыргьш «гнёт», «пресс»; азерб. басгы, туркм. басгыт, узб. С бастурук «пресс». Образованы от пус, бас «давить», «гнести».

Çавăн пекех пăхăр:

пускачă пуски пускил пускил-хурăнташ « пуслăх » пусла пусмăр пусмăрçă пусмăрлăх пусмăрла