Шырав: сĕлеке

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

слюна и слюни

слюнной
сĕлеке парĕсем — слюнные железы
сĕлеке сирпĕтсе калаç — брызгать слюной при разговоре
сĕлеке çăт — 1) глотать, сглатывать слюну 2) перен. глотать слюнки

◊
сĕлеке çăвар — слюнтяй

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

слюна; пĕчĕк ачанăн сĕлеке тухать – у дитяти течет слюна; сĕлекепе йĕнетсе пĕтер – наслюниться.

170 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_сэ̆л'э_гэ), слюна. Изамб. Т. Сĕлекине юхтарса çӳрекен çынна сĕлеке тесе ят параççĕ. Чуратч. Ц. Çăвар тути пит кайнă, епле сĕлеке (слюнявый) чуптунă. Шурăм-п. Ай-й-ай ача, тутлă шăрш кĕрсе кайрĕ, пĕтĕм çăвара сĕлеке тулчĕ те, ĕненни пек чут юхса анатьчĕ. Тогаево. † Çав Анаткас хĕрĕсен йăрпи-ярпи сĕлеки. Шарбаш. Турă çына тăнран тунă. Ăшне чун хутас (прибавить), тенĕ. Чунĕ хунь çумĕнче пулман, çавăнпа ăна илме айăка кайнă. Çын кĕлткине пăхма йăтта хăварнă. Çав вăхăтра шуйттан пынă та, йăтта шăнă парса çына хунь сĕлекипе лапăртанă. Йăтă шăнă çиса пăхиман та, турă таврăннă. Çына лапăртаттарнăшăн йăтта: сана пур çын та ваттăр, çима шăнă анчах патăр. Çына тепĕр хут тăвасран, унăн ӳтне тавăрса чун хутнă, çавăнпа çынсен сĕлеке, сăмса юхать. N. Эй, сĕлеке çăвар (слюнявец), сĕлекĕне ан сирпĕт. (Говорят брызжущему слюной при разговоре). Сред. Юм. Сĕлеке тота, называют тех, у кого из рта течет слюна. Толст. Вăл хăйĕн çынна вĕлерекен сĕлекине шыва юхтарнă.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«слюна»; тат. селәгәй, туркм. (Алиев), казах., к. калп., ног. силекей, алт. В силекей, чилекей, шилекей, кирг. шилекей, уйг. шӧлгәй, азерб. селик, хак. силегей, узб. сулак, сулакай, узб. С шалакай, башк. hеләгәй, якут. сил «слюна»; ср. монг. шилӳсӳн, шӳлс(эн), бур.-монг. шӳлhэ(н), шӳлӳсӳ «слюна».

Çавăн пекех пăхăр:

сĕлевĕс сĕлевес Сĕлей сĕлек « сĕлеке » сĕлеке пухи сĕлекелĕ сĕлекеле сĕлекелен сĕлекеллĕ