Шырав: сӳт

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
распускать, разматывать, развивать, расплетать
çăмха сӳт — разматывать клубок
çивĕт сӳт — расплетать косы
чăлха сӳт — распускать чулок
сӳтсе яр — распустить, развить

2.
разворачивать, развертывать, открывать, вскрывать
раскатывать (скатанное)
çыхха сӳт — развернуть сверток
çыру сӳт — вскрыть письмо

3.
пороть, распарывать, спарывать, расшивать
сӳтсе ил — спороть, отпороть
çĕввипе сӳт — пероть по шву

4.
разбирать, разнимать (на части)
раскатывать (сруб)
карта сӳт — разбирать забор
мотора сӳтсе юса — разобрать и починить мотор
сӳтсе тăк —
1) распороть (все, полностью)
2) разобрать (все, полностью), раскатать до последнего бревна

5. перен.
расстраивать, портить
пурнăçа сӳт — испортить (себе) жизнь

◊
сӳтсе яв — обсуждать (букв. развивать и завивать)
сăмах сӳт — точить лясы

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

спорить
распутать, размотать

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

распутать, распустить. Якейк Хĕрсем çит тонисене сӳтнĕ (распустили, расплели косы). Кан. Тепĕр икĕ эрнерен клиникрен: çĕнĕ çиппине сӳтме вăхăт çитнĕ, терĕç. Сред. Юм. Тăла пôснă чôне пăртак посаççĕ те, чарăнса тепĕр хут майласа хôраççĕ, çапла хôнине сӳтсе хывни теççĕ. || Разобрать. О сохр. здор. Лекĕр вăл çынна пӳрт урайне сӳтсе, çиелти таса мар тăприне урăх çĕре турттарса тăкма хушнă. Ала 74°. Вăкăрне пусрĕç, алăкран кӳртеймерĕç, мачча сӳтсе кӳртрĕç. Шинар-п. Пирĕн пата ан килчĕр, тесе, картисене сӳтсе тăкрăç. Сĕт.-к. Пĕр йӳн карта сӳтмелле. Сред. Юм. Капана сӳтсе турăмăр. N. Çак çын карташне сӳте пуçланă, сӳтнĕ вуттине хута пуçланă. Синьял. Сапур сӳтсе кĕр. || Бить. Городище. Сӳтсе купаланă. Избил. Ст. Чек. Сӳтнĕ = хĕненĕ. Ib. Ăна кунтан сӳтсе янă (ушел прибитым). || Болтать. Ерк. Таçти çĕре те пырса перĕнеççĕ, темĕн те сӳтсе пуплеççĕ... || Отменять. Юрк. † Турри çырат пуçсене ырлăха, патши çырат чунсене хурлăха, хурлăха çырайнă чунсене çӳтсе çыраяс çук ырлăха. Ау 337. Инке-арăм хĕр пулмĕ; хĕртен арăм пулсассăн, сӳтсе пăрахма йăла пулман. || Расстраивать, мотать. Кан. Кулаксем çĕр йĕркелес ĕçе сӳтсе ярсан... N. У ĕнтĕ пурăнаçа сӳтет.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

сүтәргә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, диал. сĕвĕт «распускать», «распутывать», «расплетать», «разматывать», «раскручивать», «развивать», «распарывать»; МК, уйг., кирг., казах., ног., азерб., туркм., тур., кумык, сӧк, узб. С сок, к. калп. сет, сӧт, казах. сӧт, тат. сӳт, башк. hӳм «пороть», «распарывать (шов)», «разматывать».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

хыв. Христоса пăталанă салтаксем тумтирне çĕвĕнчен сӳтсе (хывса) хăйсем ушкăнĕпе уйăрнă <…> [Священная 1883:135].

Çавăн пекех пăхăр:

сӳсмен сӳсмен пăявĕ сӳсмен хулхи сӳсон « сӳт » сӳтĕк сӳтĕкле сӳтĕклен сӳтĕл сӳтĕлкеле