Шырав: тăвар

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.
соль

соляной
солевой
апат тăварĕ — поваренная соль
яшка тăварĕ — поваренная соль
кали тăварĕ — калийная соль
минераллă тăварсем — минеральные соли
шултра тăвар — крупная соль
тăвар арманĕ — соляная мельница
тăвар ирĕлчĕкĕ — солевой раствор, рассол
тăвар шывĕ — солевой раствор, рассол
тăвар килли — ступка для толчения соли
тăвар кӳлли — соляное озеро
тăвар сийĕ — соляной пласт
тăвар курки — солонка
тăвар суланчи — солонка
тăвар витнĕ — просолено
тăвар каламан — не досолено
тăвар касман — не просолено
тăвар сап — солить, сыпать соль (напр. на хлеб)
тăвар çитменни — солевой голод (в организме)
тăвар яр — солить, класть соль (напр. в суп)
тăвар ярса тултар — сильно пересолить

◊
кача тăвар — пересол
тăвар курăкĕ — бот. солянка
тăвар кăшкарĕ — диал. щавель кислый

II. глаг.
распрягать, выпрягать
лаша тăвар — распрячь лошадь

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(ты̆вар), распрягать. С. Шептах. Лашана эпир тăварман.

(ты̆вар), соль. N. Тăвар касман пулă (непросоленная). N. Тăвар калайманки, недосол. ГТТ. Тăвар хыпман çын кăнтăрла çăлтăр курат, тет. N. Çĕрле мĕн те пулсан пӳрте шăкăртаттарнине илтсен: пуш мар-ха, тăвар виçетĕп, теççĕ. Тăвар виçетĕп, тенине илтсен, усал пăрахса каять, тет, вара: тăвара юратмас, теççĕ. N. Ачасем куçăхсан, вĕсене тăвар сиктерес пулать, тесе ĕненнĕ. N. Тăваршăн, для соли (посуду взять). N. Яшка ăшне тăвар яр. N. Унăн тупăкĕ çине тăвар юпа лартаççĕ, тет. К.-Кушки. Тăвар шывĕ сапнă витнă унта, ялан вĕсĕм патне каят (т. е. все шляется туда). N. Тăвар тути çапнă. КС. Аша (купăстана, хăяра) тăвар касман, теççĕ (не пропиталось солью). К. Шемяк. Хăнасем шӳрпе çиме ларсан, хуçи: тăвар калаттарас-ха, тесе, пĕрер курка эрех парат хăнисене. Ib. Тăвар калаттармалăх кăна юлнă. (Вина) осталось только для поднесения на дорожку.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

туарырга (распрягать)

тоз (соль)

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«соль»; тăварла «солить»; уйг., узб., кирг., казах., ног., тур., кумык., туз, ойр., хак. тус, азерб., к. калп. дуз, туркм. дууз, тув. дус, якут. туус, тат., башк. тоз «соль»; ср. монг. табусун, давс(ан), бур.-монг. дабасо (Подгорбунский), дабагхан, дабhа(н). По Рамстедту: туз > туйр > туйур > тăвар (JSFOu XXXVIII, 1922—1923).

«распрягать», «выпрягать»; кумык., ног. тувар, башк. тугар, тат. туар, казах. догар «распрягать»; тофал. дӳhӳр «развьючивать».

Çавăн пекех пăхăр:

Тăваньел Тăваньтук Тăваньтюк Тăвапи « тăвар » тăвар вăрри тăвар кĕлли тăвар килли тăвар курăк тăвар курки