Шырав: тапта

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
топтать, растаптывать
ура кĕллисемпе тапта — топтать каблуками
сукмак таптаса такăрлат — протоптать, проторить тропинку
пирĕн çĕре тăшман таптаймĕ! — нашу землю врагу не топтать!

2.
утаптывать, утрамбовывать
юпа çумĕнчи тăпрана тапта — утоптать землю вокруг столба
юра таптаса хытар — утоптать снег

3.
наступать, становиться, вставать
çын урине тапта — наступить кому-л. на ногу
Куçу курсан, таптамăн. — погов. Коли видишь, не наступишь.

4.
наследить, натоптать
урайне хура урапа тапта — наследить на полу грязными ногами

5.
наезжать, совершать наезд
давить разг.
ăна лаша таптанă — на него наехала лошадь
таптаса вĕлер — задавить насмерть
таптаса ӳкер — наехать на кого-л.
машина çынна таптанă — машина задавила человека

6.
топтать, вытаптывать
травить (напр. посевы)
гасон курăкне тапта — топтать траву на газонах

7. перен.
осквернять, растаптывать
ĕмĕте тапта — разрушить мечту
этем чысне тапта — растоптать честь человека

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(тапта), топтать. С.-Устье. Упасем ампара(л)ла пĕр-пĕрин çине тапта-тапта кĕрсе пĕтрĕç, тет. Г. А. Отрыв. Мăн çул хĕрне кайса, пилĕк таран çĕре алтса кĕртсе, таптаса лартнă (зарыл „Чĕкеçук чĕлхеçе“). Чураль-к. Ут таптасан — хирĕç вăрăнни (во сне). С. Айб. † Çерем çинче чавкапуç, ăна эпир таптани; çав кас хĕрсен усаллăх, ĕсе (= вĕсене) эпир ятлани. Юрк. † Çав ялсенĕн хĕрĕсене тап! ӳкер те, тапта кай. Вишн. 73. Пусса (в колодец) выльăх тислĕкĕ ан кайтăр, тесе, ун йĕри-таврашне тăм сарса таптаса хытарас пулать. || Наступать ногами. Эльбарус. Ĕнисем ман хыçран таптама хăтланса, мĕкĕрсе, вăрмана янтратса, çĕмĕрсе пыраççĕ. N. Лаши хыçран пĕртте юлмаçть, хыçран таптасах пырать (не отстает). Тимяши. Вăл анчах илсе каясшăн пулмарĕ: çынсем таптĕç, тесе. || Истоптать (хлеба в поле). || В перен. см. ЧП. Ыр çынсемпе ан çӳрĕр, начарсене таптаса. Собр. Çамрăк пуçăм çине тăшман таптать. || Sabire. Ст. Чек. Автан чăхха таптат.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

таптарга

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «топтать»; «мять»; 2. «травить (посевы)»; ойр., алт. В, хак., казах., ног., кумык., тат. тапта, башк. тапа, узб. топта «топтать», «растаптывать», «наступать на что-л».; в тат., башк., казах. ещё «травить посевы». Вероятно, от звукоподражательной основы тan.

Çавăн пекех пăхăр:

тапру тапруска тапса ил тапса тох « тапта » таптав таптан таптанчăк таптар таптат