Шырав: тараса

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
весы

весовой
алă тараси — безмен
аптека тараси — аптекарские весы
аптек тараси — аптекарские весы
тараса кĕвенти — коромысло весов
тараса пуканĕ — гиря весов
тараса çатми — чаша весов
тараса ывси — чаша весов

2.
журавль (колодезный)
çăл тараси — колодезный журавль
тараса вытри — бадья
тараса юпи — столб, на котором крепится журавль

3. диал.
колодец

колодезный
тараса пури — колодезный сруб
Тарасана ан сур — шывне хăвах ĕçĕн. — посл. Не плюй в колодец, пригодится воды напиться.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(тараза), весы (так в многих верховых и переходных гов.; см. кăрамис, виçе, весси). Ст. Чек. Кăрамисе тараса теççĕ. N. Паян эпĕ тараса çинче виçĕнтĕм (весился, взвесился). Орау. Ку хуçан (у этого купца) тараси йăвăр (мошеннические весы, тяжелые), тырă нуммай тухмарĕ (при ссыпке). Бел. Гора. † Тарасапа таяççĕ (мед), ушатпала тeлтаççĕ, сар алтăрпа сĕнеççĕ. || Оцеп, очеп, журавль, журавец. СПВВ. ТМ. Пус юпи çине пысăк вĕрлĕк хураççĕ, çавна тарас.а теççĕ. СПВВ. ЕХ. Тараса — пус юпи çине, шыв кăлармашкăн (так!), урлă пĕр пысăк вĕрлĕх хураççĕ. || Колодец. N. Пусса (тарасана) пĕр-пĕр таса мар япала кайсассăн кĕл-тăвас йĕрке. N. Тараси çула çăмăрпа куçса кайнă. Сред. Юм. Тараса пыри (= пури, „сруб“) çĕрсе пĕтнĕ пôлас пирĕн, çĕнĕрен (заново) пыра ямалла полать поль. Кан. Тараса пурине виçĕ чалăш пуранă, унтан шывĕ, витрене кăларнă чухне, вăлашка çине тăкăнса-юхса тухмалла тунă. N. Ачасене тарасаран шыв кӳртерсе ан асаплăр. ЧС. Арăм, вăл вĕлернине никам та ан пĕлтĕр тесе, тарасана кайса янă (девушку).

(тараза), lignum transversum, axi annexum, quo efficitur ut iumenta pari virium contentione aratrumtrahant, валек, который уравновешивает силу лошадей, запряженных в сабан Бута-б., Л. Кошк, Имен.). Имен. Лашасем кӳлмелли тараса, валек, при помощи которого впрягают в плуг лошадей. А v. pers. [араб сăмахĕ] libra.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

үлчәү

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «весы (рычажные)»; 2. «колодец с журавлем»; Замахш., АФТ таразу, уйг., кирг. таразатарози, азерб. тәрәзи, тур. терази, туркм. терези, алт. В, кумык. терезе, казах. таразы «весы». Из перс. (тӓразу) «весы (рычажные)»; ср. русск. обл. тереза «весы».

Çавăн пекех пăхăр:

тарапçă тараплан Тарас Тарас çаранĕ « тараса » тараса çатми тараса витри тараса кĕвенти тараса поканĕ тараса хăми