Шырав: тулхăр

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
фыркать
Лашасем тулхăраççĕ — лошади фыркают
пăхăр вите, пăхăр витере тимĕр вите, тимĕр витере хĕрлĕ вăкăр мĕкĕрет, тулхăрать, хӳрине тăратать. (Сăмавар). — загадка Медный хлев, а в нем железный хлев, в железном хлеву красный бык, он ревет, фыркает и хвост торчком поднимает. (Самовăр).

2. перен.
пыхтеть, урчать
таçта трактăр тулхăрать — где-то урчит трактор

3. перен.
бушевать, шуметь
тинĕс тулхăрать — море шумит
çил-тăвăл тулхăрать — бушует ураганный ветер

4. перен.
ругаться, шуметь
мĕн тулхăрса кайрăн эсĕ? — что ты расшумелся?

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(тулhы̆р), фыркать (о лошади). N. Кĕсре тулхăрчĕ. ТХКА 102. Тискер кайăксем тулхăраççĕ. СПВВ. Тулхăр; тăлхăр, лаша тăлхăрать; лаша тулхăрать, çил тулхăрать. Тюрл. Лаша толхăрать. Ib. Мĕн толхăрса, шăмарса çӳретĕн. Сред. Юм. Лаша толхăрать (фыркает). || Кипеть сильно. Полтава 54. Вĕри шыв пек тулхăрса, вăл ĕç вĕрет халь ĕнтĕ. „Давно замыслили мы дело, теперь оно кипит у нас“. Ib. Ыр савăтсем эрехпе, тулли кăпăк тулхăрса, шăтăртатса ларнă чух („полны вином кипели чаши“). N. Хăш чух питĕ тулхăраççĕ те, çавăн чух ăш вăркать. || В переносном знач. Ерк. 169. Кĕç! пиччĕшĕ вăл тулхăрнă вăхăтра илсе пычĕ çĕр нӳхрепрен урхана. Сред. Юм. Тем полнă она паян, пĕр май хăй тĕллĕн толхăрса çӳрет хăй (ходит сердито).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «фыркать» (о лошади); 2. «сердиться», «гневаться»; уйг. Син. тӳхӳп кет, тӳхӳр «поперхнуться».

Çавăн пекех пăхăр:

тултин тулттар тулуй тулуп « тулхăр » тулхăрав тулхăрт тульăк тулькă тульккă