1.
красота
красивый, прекрасный
красиво, прекрасно
хитре вырăн — красивое место
хитре хĕр — красивая девушка
кунта питĕ хитре — здесь очень красиво
Хитре виçĕ кунлăх, лайăх ĕмĕрлĕх. — посл. Красота на три дня, доброта — навеки.
Хитрене сĕтел çине хумаççĕ. — погов. Красоту на стол не положишь (соотв. С лица не воду пить).
2.
мелодичный, благозвучный
мелодично, благозвучно
хитре сасă — мелодичный голос
Хура йăмăкăн юрри хитре. (Шăнкăрч). — загадка У смуглой сестрички, чудная песня. (Скворец).
3. диал.
хитрость
хитрый и хитро
ытла хитре калаçатăн! — ну и хитро ты говоришь!
(х’ит’рэ), красивый. Ураскилт. Ах çав хĕр хитре-çке; вăл лайăх арăм пулмалла, хитре хĕр. N. Хитре — чипер = илемлĕ. N. Пурăнăç хитре, жизнь красна. ЧС. Пĕр хитре хура тумтирлĕ çын. А.-п. й. бб. Кайсан-кайсан, Йăвана хирĕç пĕр хитре хăмăр тилĕ сиксе тухать. Ib. 60. Ай сан юрру хитре-çке. N. Хитре инке. N. Витĕр хитре. N. Чипер порăн. Хосанта тесе, он пек, кон пек ан шотла. Онта хитре яшсам нумай поль; хитре яша ытаримасăр, хувăн ĕмĕрна ан иртер. КВИ. Тӳрриперех каласан, хитрех те мар мухтама, начар та мар хурлама. СПВВ. ГЕ. Чип-чипер е пит хитре — тăпăлкки япалана калаççĕ. Ал. цв. 5. Ку чечекрен хитри çук. ГФФ. † Эп савнирен хитререх те, çавах савни йоратмасть. Я красивее своего милого, а все-таки он меня не любит. || Хороший. || Пышный. КВИ. Хура куçлă хĕр инçе хăйĕн хитре пӳртĕнче. Черноокая далеко в пышном тереме своем. || Якейк. Кон чĕлхи-çăварĕ пит хитре (очень красноречив). || Худой (о человеке). Календ. 1904. || Красиво, мелодично. Шурăм-п. Туй ачисем ун хыççăн питĕ хитре юрлаççĕ. || Красавец (-ица). N. Халĕ те кĕтет пулĕ пĕр хитре. || Красота. Шетмĕ. Он хитринчен тĕллĕннĕ. || Хитрость. Ала 28°. Çавă Йевкене вăл хăй хитрея вĕрентнĕ (научил хитростям), тет.
матур, күрекле
[hitre]
bela
хитре юрă — bela kanto
хитре кала — bone diri
хитрелен — beliĝi, pliboniĝi, beligi sin
хитрелет (= хитрелентер) — beligi, ornami
чăрăш хитрелет — ornami novjarfestan abion
хитрелĕх — beleco
хитрен —bele, belsone
чечен. Варвара ӳссе çитсен пит илемлĕ хĕр пулса кайнă, ун пек хитре (чечен) хĕр таврара та пулман [Житие 1902:1].
Çавăн пекех пăхăр:
Хитиван Хитик хитин хитон « хитре » хитрелĕх хитрелен хитрелентер хитрелет хитрелеттер