Шырав: шăран

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
плавиться, вариться, расплавляться (о металле)
топиться, растапливаться (о масле, сале)
час шăранакан металл — легкоплавкий металл
час шăранман хутăш — тугоплавкий сплав
шăранса лар — сплавиться, привариться
çу лайăх шăраннă — масло растопилось хорошо
хурçă электро кăмакара шăранать — сталь варится в электрических печах

2.
тлеть
шăранса выртакан вутпуççи — тлеющая головешка

3.
перевариваться, перерабатываться (о пище)
туранă çимĕç лайăхрах шăранать — размельченная пища лучше переваривается
выльăх апатĕнчи шăранакан белок хисепĕ — количество переваримого белка в кормах
апат шăранманнипе аптăра — страдать несварением желудка

4. перен. разг.
худеть, таять, высыхать
тощать разг.
унăн ӳчĕ кăшт шăраннă — он немного похудел

5. перен.
слабеть, дряхлеть
высыхать (напр. от болезни, старости)

6.
звучать красиво, литься (о звуках музыки, песни)
театрта чăваш опери шăранчĕ — в театре прозвучала чувашская опера

7.
кипеть, спориться, ладиться
ĕç шăранать — работа кипит, дело спорится

8.
сиять, сверкать (о ясном дне, солнечной погоде)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

плавиться, топиться (о масле). N. Тăхлан шăранать. Свинец плавится. || Пылать; палить. Торп-к. Шăрăнса пăхакан хĕвелшĕн. (Клятва). М. Шемерд. Шăранса пăхакан çут çăлтăр... Шăранса пăхакан хĕвел. (Из наговора). Ib. Шăранса çунакан вут. || Тлеть. О сохр. здор. Кăвар шăраннă пек шăранса тăраççĕ. N. Кăвар шăрансан, когда горячие уголья потухнут, когда они едва тлеют. Ромс 29. Вучахра кăвар шăраннă: кăвакăн-симĕсĕн çунса выртнă. || В переносном смысле. N. Çав сăмахсене вуланă чух этем чунĕ мĕн чухлĕ шăранса тăнине кам пĕлмест? || Ослабляться. Сборн. по мед. Ватăлас енне кайсан, пур çын та шăрана пуçлать. N. Ут-выльăха çамрăк чухне чипер пăхса кĕр ӳстерсен, ватăлсан та вăл час шăранмасть, тетпĕр. Ир. сывл. 34. Ĕç вăй-халĕ шăранать. Ib. 25. Ĕç халăх вăй халĕ кунта вут пулса тирпей шăранать. || Убавиться в размере. СТИК. Хайхи мăнтăр сысна епле шăранса кайнă (поубавилось жиру, толщина спала), суха сухаласси чей ĕçсе тутлă çисе выртасси мар çав! Сред. Юм. Пит самăр çын пăртак начарлансан: шăраннă, теççĕ. Скотолеч. 7. Çапла имлесен те лашанăн хырăмĕ шăранмасан... СТИК. Ку шыçă кăшт та шăранмаст-çке, мĕн тăвас? Не опадает (опухоль). N. Пит халь те шăранса çитмест (= халь те шыçĕ чакмасть), ами. СТИК. Ĕне çилли епле шăранса кайнă, кĕтӳçĕ каллах сунă пулас (вымя спало). || Разжижаться. Рак., Кайсар. Арăмсем çăмăлланнă хыççăн ăшне юн хытса ларнипе аптăра пуçласан, çак курăка вĕретсе ĕçеççĕ. Унтан вара хытса ларнă юнĕ шăранса ерипен юхса пĕтет. || Исполнять прекрасно, великолепно, чудесно (песни, музыку, работу и т. д.). N. Симĕс вăрман тумланать, шăпчăк юрри шăранать. N. Вара шăранаççĕ хĕрсем юрăра. || Перевариваться. N. Апат-çимĕç шăранни, пищеварение.

Çавăн пекех пăхăр:

шăраçла шăраçлан шăраçлантар шăравар « шăран » шăранаслăх шăранкала шăрантар шăрану шăранчăк