Шырав: ярăм

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
полоса

полосатый
кантăкран çутă ярăмĕ ӳкет — из окна падает полоса света
ярăм-ярăм —
1) полосатый
ярăм-ярăм çитсă — полосатый ситец
2) полосами, грядами
пĕлĕт ярăм-ярăм иртет — облака проплывают грядами

2.
связка, моточек, низка
пĕр ярăм çип — моточек ниток
шăрçа ярăмĕ — низка бус

3.
то же, что ярапа 2.

4.
цикл, серия
лекцисен ярăмĕ — цикл лекций
лирикăллă сăвăсен — ярăмĕ цикл лирических стихов
биологи ярăмĕ — биологический цикл
туса кăларнин ярăмĕ — производственный цикл
çутçанталăк пулăмĕсен çулталăкри ярăмĕ — годовой цикл природных явлений

5. уст.
мера земельной площади в четверть загона

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(jары̆м), полоса; полосатый. Букв. 1886. Ярăм, полоса, прядь. Байгл. † Ярăм-ярăм ярапай ярăнтарса пулмĕ-ши? Çакă пӳртри халăхсе тĕлĕнтерсе пулмĕ-ши? (Хĕр сăри такмакĕ). Б. Олг. Ай-ай лайăх йĕмлĕх, ярăмăн-ярăмăн хора тăла пор! Чума. Вилес умĕн çыннăн пĕтĕм ӳчĕ ярăмăн-ярăмăн хуп-хура хуралса каять. Перед смертью у человека все тело покрывается черными-пречерными полосами. || Снизка, гирлянда, плетеница бус, ягод и пр. М. П. Петр. Б. Олг. Тенкĕрен ярнă ярăм. Чăв. юм. Йĕм-ешĕл (= ем-ешĕл) турачĕсем, ярăмăн-ярăмăн усăнса, ăшă çилпе хумханса тăраççĕ. КС. Пĕр ярăм шăрçа илтĕм (çип çине тирсе хунă шăрçана калаççĕ). Зап. ВНО. Эпĕ мăй-çыххи тирме ик ярăм шăрçа илтĕм. Ч.П. Ярăм-ярăм шур шăрçа (снизками). Сала 252. † Ярăмĕ-ярăмĕ ылттăн шăрçи чĕсĕ (sic!) каяссăн туйăнайрать; пирĕн пичче хĕрĕ сая каяссăн туйăнайрать. Юрк. Ярăм (шăрçа). Килд. † Симĕс шăрçа ярăмне юсалăха тиеççĕ. Ст. Чек. Ярăм, кисть. Кр. Чет. † Çакă Чотай хĕрĕсен хорт-пуççи пак пыти пор, ярăм-ярăм (кистями) шăрки пор. || Ст. Янаш. Пĕр ярăм çип, более или менее длинная нитка (аршина до 1¹/₂), || В одной брошюре употребл. в см. шага. Этем йăх еп. пуçл. кай. Çӳреме (= çӳрессе) ярăмăн утса мар, сиккелесе çӳреççĕ. Они (лемуры) ходят не шагами, а прыжками. [В др. гов. могли бы сказать: çӳрессе ярса пусса çӳремеççĕ (или: утăмласа çӳремеççĕ), сиккелесе анчах çӳреççĕ].

(jары̆м), употр. в сложении: ярăм-йывăççи.

встреч. в сложении: ярăм-курăкĕ.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

тезмә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «связка», «гирлянда», «низка (бус)»; 2. «кисть ягод»; тюм. ирем «связка», «пучок».

Çавăн пекех пăхăр:

яр-уçă яр-шурă яр-яр ярăлтат « ярăм » ярăм йӳççи кучĕ Ярăм-йăвăççи ярăм-йӳççи ярăм-йыççи ярăм-йывăççи