Шырав: хĕрлĕ - Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
краснота, красный, алый цвет

красный, алый
хĕрлĕ анис — алый анис
хĕрлĕ галстук — красный галстук
хĕрлĕ сăрă — красная краска
хĕрлĕ тăпра — краснозем
хĕрлĕ эрех — 1) красное вино 2) вино (в отличие от водки)
йĕпкĕн хĕрлĕ — пурпурный
тĕксĕм хĕрлĕ — темно-красный
куçса çӳрекен xĕрлĕ ялав — переходящее красное знамя
хĕрлĕпе сăрла — окрасить в красный цвет
пĕлĕт çине хĕрлĕ ӳкрĕ — небо окрасилось в красный цвет

2. ист.
красный
хĕрлĕ гвардеец — красногвардеец
хĕрлĕ командир — красный командир
Хĕрлĕ çар — Красная армия
хĕрлисем тапăнса пынă — красные наступали

3.
румянец

румяный
хĕрлĕ питçăмарти — румяные щеки
пите хĕрлĕ çапрĕ — на его лице появился румянец
Хĕрлĕ хĕр пĕлĕт тăрăх çӳрет. (Хĕвел). — загадка Румяная девушка по небу гуляет. (Солнце).

4.
рыжий
хĕрлĕ ĕне — рыжая корова
хĕрлĕ çуçлĕ ача — рыжеволосый мальчик
хĕрлĕ тилĕ — рыжая лиса
Хĕрхенекенĕнне хĕрлĕ йытă çинĕ, тет. — погов. У того, кто поскупится, все съест рыжая собака (т. е. все сгорит).

5.
спелый
хĕрлĕ-хĕрлĕ çырлине татрăмăр та çирĕмĕр — фольк. спелые-преспелые ягоды собирали мы да ели

6.
яркий, солнечный
хĕрлĕ кун — солнечный день

7.
хороший, красивый, прекрасный
Йышра вилĕм те хĕрлĕ, теççĕ. — погов. На миру и смерть красна.

◊
хĕрлĕ ашлă пулăсем — лососевые
хĕрлĕ кăкăр — снегирь
хĕрлĕ кăмпа — рыжик (гриб)
хĕрлĕ кăшман— столовая свекла
хĕрлĕ кĕтес — красный уголок
хĕрлĕ кукамай — божья коровка
хĕрлĕ куç — плотва
хĕрлĕ мăян — бот. щирица
хĕрлĕ çунат — красноперка (рыба)
хĕрлĕ çӳçе — краснотал
хĕрлĕ тавар — уст. красный товар, мануфактура
хĕрлĕ ути — бот. марена
хĕрлĕ хăва — верба
хĕрлĕ хулă — верба
Хĕрлĕ юр çусан — погов. Когда выпадет красный снег. (соотв. Когда рак на горе свистнет).

Çавăн пекех пăхăр:

Хĕрислу Хĕритун Хĕркач Хĕркке « хĕрлĕ » Хĕрлĕ çăвар хĕрлĕ çăмарта Хĕрлĕ Çар хĕрлĕ çунат хĕрлĕ çӳçе