Шырав: кук - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(кук), восклицание, приглашающее на помочь или на обед в поле. Никит. Миките пичче ниме тăват, килĕр нимене!.. Килĕр! Нимене кук! МПП. Апата кук! (Так говорят, когда надо обедать в поле, хотя бы других и не было, даже наедине. Кук — покровитель полей?). Орау. 'Кук нимене хух'. Ниме пуçĕ тыр ниминче анчах пулать. Килтен уя ниме халăхпе тыр вырма тухса кайнă чухне те, ана çинче те, кăнтăрла çитеччен: кук нимене хух! тесе, кăшкăрса, нимене чĕнет. Вырмасăр ахаль тăраканьсене ĕрлет, кăнтăрла апат çима лăрма каллах: эй ниме халăх, апата килĕр! тесе кăçкăрать. Кăнтăрла иртсен вара урăх нимене кăçкăрмаçть, вырмă ӳркенекеннисене анчах хытăрах вырма ĕрлесе çӳрет. Хутран-ситрен черечĕпе сăра ĕçтерсе çавăрнать. Каç, киле тавăрнсан, ниме çыннисене апат çима, сăра ĕçме килме çурт тăрне хăпарса кăçкăрать. Ib. Ниме пуçĕ: кук нимене хух! тесе, уйра тыр вырнă чухне тыр вырма килме чĕнет, тата апла кăçкăрни ниме хăш тĕлте вырнине пĕлтерет, нимене пыракан çав саспа ниме халăхне час тупать (В одной тетрадке записано: «Кричат на ухо: кук, çорхи старик çорхи карчăк салам паракан»). Панклеи. Кук тăвас, тесе, пор ача тытса, холхаран: ку-у-ук! тесе кăçкăрнине калаççĕ (в игре чикалта, лăм вутилла). Елмен. Апата кук! (Так кричат в поле, во всякое время, уйра çинĕ чухне). Разг. С. Мих. 21. Кук, кук! крик, которым созывают на помочь во время жнитва. || Приговорка к слову «кукамай». Сред. Юм. Кук-кук кукамай, кукĕл туса памасăн, кăпăр-капăр сакайне. (Песня маленьких детей).

(кук), кукушка. Хурамал. † Ах-ах! тенисемех мĕн сăмах? Пĕсехисем чăпар, мĕн кайăк? Пĕсехисем чăпар кук иккен, ах-ах! Тенисемех хуйхă иккен! N. † Вăрăм чăрăш тăрринче пăрна-пăрна кук алтать. Трхбл. † Кĕмĕл юпа тăрринче чăпар кук авăтат-çке çĕрĕн варринче (среди ночи).

(кук), подр. кукованью кукушки. Образцы 64. Куккуксем: кук! тесе калаççĕ, шăпчăксем юрласа лараççĕ.

Çавăн пекех пăхăр:

куйкак куйлан куймак Куймас « кук » кук хоранĕ кук-тăр кук-тĕрлĕ кукă кукăла