Шырав: çамка

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
лоб

лобный
ансăр çамка — узкий лоб
çут çамка — лоб с залысинами
хушка çамка — лоб со звездочкой (у животных)
çамка çилхи — челка (у лошади)
çамка хăвăлĕ — лобные пазухи, полость лба
çамка шăмми — лобная кость
Çамки хура, чĕлхи хĕрлĕ. (Кăмака). — загадка Лоб черный, а язык красный. (Печь).

2.
пригорок
взгорок разг.
взлобок обл.
сăрт çамкинче — на пригорке
чул çамки — откос скалы

3.
фронтон
чело
алăк çамки — притолока двери
пӳрт çамки — фронтон дома
чӳрече çамки — наличник окна (верхний)
Кăмака çамкинче кăвак тенкĕ пур. (Тĕтĕм). — загадка На челе печи — голубые мониста. (Дым).

◊
çил çамки — ветреное место
хĕвел çамки — солнцепек
тăм çамка — бран. болван (букв. глиняный лоб)
çамкаран шаккаса кала — наставлять, читать нотации (букв. говорить, стуча по лбу)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

лоб

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(с'амга), лоб. N. † Хĕреслĕ тенкĕ — кив тенкĕ, çакăр тухья çамкине; хĕр курассăр килсессĕн, тухăр аслă урама. N. † Çырмасăр шур хут хуралмас, çамкасене çырни çухалмас. Ст. Ганьк. † Атте-аннере ӳпке мар, турă çырни çамкара. Я не сержусь на родителей, ибо так суждено. Рекеев 5. Çамкана çырнинчен иртме çук. („Суженого конем не объедешь“. Послов.). ЧП. Çамкана çырни çухалмĕ. || „Фронтон“. Синерь. Çав пӳрт çамкинче пĕр кайăк ларать, тет. || Склон (горы). Альш. Лере, сăрт çамки çинче, Пушчă ларни курăнат. Утăм. Çара çамка ту айĕнче савса ларать Хăмăшлăх ялĕ. || Мыс? Алекс. Нев. „çăхан чулĕ“ тиекен çамкара.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

маңгай

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«лоб»; кăмака çамки «чело печи»; в тюркских языках мы не нашли этимологически родственных слов; имеется соответствующее слово в мар. яз.: саңга «лоб»; камака семга «чело печи», но финские лингвисты признают его заимствованным из чув. яз. Рясянен склонен видеть в чув. çамка контаминацию двух слов: *сяга< тюрк. чеке (тат. О чигя, башк. сикә «висок») + тат. мангай «лоб», «чело», монг. магнай (TLT 188). Этимология Рясянена не имеет доказательной силы.

Çавăн пекех пăхăр:

Çаман Çаманкасси çамарта хăпартнилле çамарта хĕрли « çамка » çамка çилхи çамка хĕрри çамкалăх çамкка çамлăх