Шырав: вăлт

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
выпытывать, выведывать (обманом, хитростью)
вăрттăнлăха вăлтса пĕл — выведать тайну

2.
обманывать, обводить, обставлять (в игре)

3.
выражаться иносказательно, намеками
вăлтса кала — говорить обиняками

II. подр. —
о быстром движении
алăкран вăлт тухса шăвăнчĕ — он быстро прошмыгнул в дверь

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(вы̆лт), подр. хлопаныо (одному хлопку) раздуваемой ветром толстой ткани. СТИК. Сăкман арки çилпе вăлт, вăлт! туса пырат (пĕрре уçăлат, тепĕре хупăнат, темĕскерле, вăлт! сасă кăларат). То же знач. и в Сред. Юм. || Подр. быстрому и сильному одиночному движению, напр. лошади, перемахнувшей через овраг, или человека, улизнувшего откуда-либо. Собр. Атте лаша кӳлес-и? Ик çыр хĕрне лартас-и? Çырма виттĕр вăлт! тăвас-и? Янш.-Норв. Хăй вăрласа килнĕ хĕр çинчен пӳркентчĕке илет те, пӳртрен вăлт! анчах тухса тарат.

(вы̆лт, вы̆лт, вŏлт), выражаться аллегорически, иносказательно; выпытывать обманом; провести (decipere). Нюш-к. Амăшĕ çинчен те çавăн пек (надо: пик?) вăлтса каланă. Она сказала о своей матери тоже аллегорически. Шел. 54. Улталасси, вăлтасси кунĕпеле ĕçĕсем. Разг. С. Мих. З9. Ыраш вăлтать (scr. вулдать) çорт(ă)ринчен. „По урожаю ярового заключают и об урожай ржи“. (Послов.?). Альш. Епле вăлтса ыйтат! (искусно выпытывает). Ib. Унтан япалине вăлтса илнĕ (искусно выманил). А. Турх. Вăлтайса калать (образно говорит). Орау. Муççи (n. viri) ялан вăлтса (намеками) калать; вăл мĕн çинчен каланине часах шăхăрса илме çук. Тюрл. Вăлтса сăмахлать = йоптарса сăмахлать, добивается намеками. V. S. Вăлтса, тĕпчесе ыйтас (допытываться). А. Турх. Вăлтас, обмануть. Якейк. Йĕтес тортсассăн, вăлтаççĕ (вручают вещь, чтобы другой взял, и при этом говорят: «йĕтессĕм!») Ст. Чек. Вăлтас — сăмах улталаса ытас. Йĕтес туртсассăн, вăлтас, теççĕ, вăлтаççĕ. Орау. Авăн яшки çынă чухне Крахвинепе итес туртрăмăр та, эп ăна халь вăлтрăм. Сред. Юм. Хăй-ха эпĕ мĕн тунине пĕлмес, çапах, пĕлнĕ пик полса, манран вăлтса ыйтать. СПВВ. ТМ. Вăлтас — çынна юмахпа каласа улталани. N. Вăлтса ыйтат. Выпытывает.

Çавăн пекех пăхăр:

Вăлпуç вăлсам вăлсамăн вăлскер « вăлт » вăлт-валт вăлтăн вăлтăр вăлтăр-валтăр вăлтăрка