Шырав: вĕçтер

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
понуд. от вĕç II. 1.

2.
нестись, мчаться, лететь
утпа вĕçтерсе пыр — мчаться верхом на коне
вĕçтерсе ирт — пронестись
вĕçтерсе кил — примчаться
вĕçтерсе пыр — нестись, мчаться

3.
вьюжить, мести
тăман вĕçтерет — вьюжит, метет снег
вĕçтерсе ларт (тултар) — намести снегу, занести снегом

4.
трепать, колыхать, развевать
çӳç-пуçа çил вĕçтерет — ветер треплет волосы

5.
поднимать, вздымать, клубить
машина тусан вĕçтерсе иртрĕ — прошла машина, оставив за собой клубы пыли

6. разг.
привирать, прибавлять
распускать сплетни, сплетничать
вăл сăмах вĕçтерме юратать — она любит посплетничать

7. перен.
давать простор, волю чему-л.
шухăша вĕçтер — размечтаться, унестись в мечтах далеко

8.
разгонять, рассеивать
хуйха вĕçтер — рассеять тоску
ыйха вĕçтер — разогнать сон

◊
ăша вĕçтер — 1) вызывать тревогу, беспокойство, тревожить, беспокоить 2) пугать

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

понуд. ф. от гл. вĕç. КС. Шăнкăрч чĕпписене вĕçтерчĕ (пустил летать своих птенцов). N. Кĕлмĕçĕн çăнăхне çил вĕçтернĕ, тет. («Где тонко, там и рвется»). N. † Сăрт айĕпе çол турăм, çил-тăман килсе вĕçтерсе карĕ (занесло метелью). Якейк. Тыр вĕçтерес ― таса мар тырра çил пор çĕре илсе тохса, вĕçтерес, тени полать. Шăналăк сараççĕ те, пăтаккапа çав шăналăк çине тыррине йохтараççĕ; вара пор çӳпĕ-çапă вĕççе кайса пĕтет, пĕр таса тырă анчах йолать. N. Куç курми вĕçтерет (бушует пурга, буран). N. † Хранцус тутăр вĕçтертĕм (пустила развеваться) савнă тусăм кăмăлĕшĕн. || N. Мĕшĕн ачан ăйхине вĕçтертĕр? Зачем вы разгуляли ребенка? || N. Ăша вĕçтерекен (тоскливые) шухăшсем. || Сказки и пред. чув. 14. Утă пĕтсен, тыр вырма хура халăх вĕçтерет (спешит, стремится). Ч.С. Эпĕ, çак сăмахсене илтсенех, тăр та, нимĕн чĕнмесĕрех, киле çарранах вĕçтере патăм. N. Иван вара çавăн чухах кăвакăн-симĕсĕн курăнакан çĕрелле (где виднелся сине-зеленый туман) лашине вĕçтерчĕ, тет (припустил). Б. Яныши. Эпĕ апи апла пурнине (= пынине) курсассăн, часăрах килелле вĕçтере партăм. Ib. Эпир, уя тухса тарас тесе, тирне-тирне (= тирĕне-тирĕне, спотыкаясь) вĕçтере партăмăр. Орау. Туххăм вĕçтерсе кайса килем-ха (сбегаю). Янгильд. Петĕрпе омлă-хыçлă соваска çине лартăмăр та, вĕçтерсе анса карăмăр. || Хыпар № 25, 1906. Ялсенче халĕ час-часах студентсем çинчен калаçаççĕ. Вĕсем çинчен темĕн те пĕр вĕçтереççĕ (пускают слухи). Ib. № 23, 1906. Удел вăрманĕсене ют патшалăхри хуçасене сутаççĕ, терĕç. Анчах вăл тĕрĕс мар иккен, ăна веçтерсе-калаçнă. КС. Ял тăрăх çăмах вĕçтерсе çӳрет (сплетничает). || Завражн. Вĕçтерсе тăкам ак! Изобью! || Форсить.

Çавăн пекех пăхăр:

вĕçсĕрлĕх вĕçсе куçакан саранча вĕçтĕркĕчĕ вĕçтĕрмечĕ « вĕçтер » вĕçтерекен вĕçтеркĕч вĕçтерсе тăк вĕкĕр вĕл