Шырав: иккĕ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

числ. колич.

1. при абстр. счете в качестве подл., доп.
два
иккĕри автобус — двухчасовой автобус
виçĕ хут иккĕ — улттă — трижды два — шесть
тăваттă икке пайланать — четыре делится на два
ача иккĕ тултарчĕ — ребенку исполнилось два года
иккĕ çитесси вунă минут — без десяти минут два

2. в качестве обст.
дважды, два раза
вдвойне
ку кĕнекене иккĕ вуласа тухрăм — эту книгу я прочитал дважды
Пиçнĕ-пиçмен иккĕ тăрантарать. — погов. Свежесваренное насыщает вдвойне.
Пĕрре улталăн, иккĕ улталăн, виççĕмĕшĕнче ларса макăрăн. — поcл. (Один) раз обманешь, два обманешь, а на третий сам расплачешься.

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

два
иккĕ хăлха, иккĕ куç, иккĕ ура – два уха, два глаза, две ноги
икшер — по два
иккĕн — вдвоем
иккĕмĕш — второй
алă иккĕ — рук две
алă икки – то (обстоятельство), что рук две
иккĕ лашалă çын — человек, у которого две лошади
иккĕ саккăр вунулттă, хăрах тăххăр пĕр пиллĕк, миçе пулать? — две восьмерки — шестнадцать, раз девятка, да один пяток — сколько будет?
икçĕр — двести
икçĕрĕмĕш — двухсотый
сире иксĕре — вам двоим
иккĕн пĕр тăван — двое детей от одних родителей
хăйсем иккĕшех çисе йачĕç — они съели одни вдвоем
икĕ хут, икĕ хутчен, икĕ рас — дважды
иккĕмĕшĕнче — во второй раз
икĕ хутлă — двойной (материал)
икĕ питлĕ — двуличный

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

ике; икĕ, иккĕ

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[ik(ke)]
du, dufoje
икĕ хут иккĕ — тăваттă — duoble du estas kvar
çирĕме икке пайлас пулать — necesas dividi dudek je du
икĕ çын — du personoj, hiomoj
иккĕлен — dubi, heziti
иккĕлентер — dubigi, hezitigi
ун хĕрĕ иккĕ тултарнă — lia (ŝia) filino fariĝis dujara
вунă минутсăр иккĕ — estas dek minutoj antaŭ la dua horo
иккĕленӳллĕн — malcerte, kun duboi, hezito
иккĕленчĕк — dubema, hezitema, necerta
иккĕллĕ — duobla, duflanka
иккĕмĕш — dua
иккĕн — duope
иккĕш — ambaŭ
икчĕлхелĕх — dulingvismo, bilingvismo

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, икĕ, ик «два»; др. тюрк. ӓкиикиикки, уйг. Син. ике, икке, алт. И, кирг., казах., к. калп., ног., кумык, экиике, тув. ийи «два». О происхождении этого слова Рамстедт пишет: „Тюркское eki „два“ представляет собой имя на -i от некоей глагольной основы *ek < *hek < *pek „следовать“ и т. д., откуда тюркск. ekinti „послеобеденное время“ikis „послед“ (Введение... 65). По нашему мнению, такое толкование малоубедительно.

Çавăн пекех пăхăр:

икать икел икерч икерчĕ « иккĕ » иккĕçĕ иккĕле иккĕлен иккĕлентер иккĕленӳ