красота
краса
вăрман илемĕ — красота леса
хĕр илемĕ — девичья краса
чун илемĕ — красота души
илем кур — красить, украшать
çĕнĕ çуртсем хула илемне кӳреççĕ — новые дома украшают город
ним илемĕ çук — некрасивый
Ĕç вăл— пурнăç илемĕ. — посл. Труд украшает жизнь.
красота, пышность
благолепие
хăйсен илемне ан йаччăр — пусть не нарушают благолепия
илем кӳрт — скрасить
(ил'эм), красота, краса (одно из красивейших слов в чуваiском языке). † Вăрăм сайхах касайса, вăрман илемне ятăмăр (лишили лес его красы). Н. Шинкусы. Акнă тырă хирте тикĕс лартăр, хир илемĕ килтĕр, чĕнчене (=тĕнчене) савăнтартăр. (Из моленья). Ердово. Вăлта холли пӳвĕм пор, авкала(на)ть, хоçкаланать, той илемне вăл кӳрет (придает красу свадьбе). Сирах, 41. Чипер якатса тунă çтянана илем кӳртекен ереш. Канонник, 41. Эй вăрах тӳсĕмлĕ Иисус, типĕ тытакансенĕн савăнăçĕпе илем (чит.: илемĕ).
(Ил’эм), Ильин день (назв. праздника). Орау, Ишек, Мăн-Шетмĕ. N. Она, Илем иртсен, ачасам кайса çияççĕ порте. Ядр., Уб. вол. Илем умăн мана атти çурласем шăлатма ячĕ. Календ. 1923. Илем кунĕ çăмăр пулсан, ыраша кайран акас пулать. Календ. 1923. Илем кунĕ çăмăр пулсан, ыраша кайран акас пулать. Календ. 1921. Илем кунĕ çăмăр пулсан, яланах çăмăр пулать. || Назв. базара. М. П. Петров.
неизв. слово. Панклеи. Илем-илем, илем вути. (Из «сорăх ори йорри»).
ямь, иләм
«красота», «краса», «изящество»; илемлĕ «красивый»; илемлет «украшать»; башк. К эйәм «красота», «верх совершенства»; тат. ийэм (< иләм) «красота», «наружность», «наружность как она должна быть», «удобство» (Радлов); тат. Сиб. алем «приятный», «обаятельный».
хӳхĕм. Кăларсассăн вăл мĕнне пĕлмен; çавăнпа пĕлес тесе тимĕр япалапа касса пăхнă та унăн илемне (хӳхĕмне) курса вăл ăна килне илсе кайса пĕчикçĕ хĕр ачине вылляма панă [Житие 1879:41].
Çавăн пекех пăхăр:
илĕртӳллĕ илĕртӳллĕн илĕх Илай « илем » илемçĕ Илемен илемлĕ илемлĕлен илемлĕлет