Шырав: кĕпер

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
мост
понтон кĕперĕ — понтонный мост
çакнă кĕпер — подвесной мост
уçăлакан кĕпер — разводной мост
чукун çул кĕперĕ — железнодорожный мост
кĕпер карлăкĕ — перила моста
кĕпер тĕрекĕсем — быки
кĕпер юписем — устои, сваи моста
кĕпер хыв — соорудить мост
кĕпер урлă каç — перейти через мост

2.
мостки, помост
кимĕ кăкармалли кĕпер — мостки для причаливания лодок, причал

◊
асамат кĕперĕ — радуга

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

мост

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(к'э̆_бэ_р, Пшкрт: _кэ̆_βӓ_р), мост. (В Сред. Юм. это слово произносится двояко: к_пэ_р, или _кэ̃_бэ_р; в первом случае гласная э̃ совсем не слышится). Зап. ВНО. Алсăр-урасăр шывсем урлă кĕперсем хывать. (Сивĕ). N. Вĕсем кĕпер кутне шыва кĕме анаç. Шемшер. † Пуян çынăн пурăнăçĕ кĕпер урлă каçнă пек; начар çынăн пурнăçĕ тăвайккирен хăпарнă пек. Янорс. Кайсан-кайсан, икĕ çырма урлă каçрăмăр; икĕ çырминче те кĕпер пур. Моштауш. Çав çырмара кĕпер тунă. Çав кĕпер урлă çынсам çоран та, лашапа та каçса çӳреççĕ. Бес. чув. Вăл халĕ, ыттисем пекех, кĕпер урлă чипер каçса кайрĕ; ту çине, çуррине çитиччен, хăпарчĕ те, чарăнчĕ. N. † Вăрман патне кĕпер хурăм (= хыврăм) çырла çеçки нăмайран. Яргуньк. Ир тăчĕç, тит те, ылтăн карлăклă, йĕс кĕперлĕ кĕпер курчĕç, тит. Юрк. Çав вăхăтра Мертлĕ айĕнчи вăрман витĕр çич-сакăр ăлав чикансем тухса, Сĕве кĕпер урлă каçа пуçларĕç. Ib. Кĕпер урлă каçас чухне çав кĕпер умне кăшт пĕр çын пырса тăрат. Якейк. Паянхи çиллĕ çăмăр тырăсене кĕпер пек выртарнă (= çĕр çомнех). Эльборус. Унччен те пулмин, çак кĕпер патне икĕ çын анчĕç. Кан. Кив кĕперĕнне те айккисене (землю с боков) шыв çура (рязмывать) пуçланă. Сюгал-Яуш. Айта леш енне, кĕперпе кайса çавăрăнар, терĕ. || Мостки. Кан. Çыран куçасран кĕпер (мостки) тума тытăннăччĕ. || Помост. В. Олг., Чебокс. † Шыв ăсакан кĕперĕн (у мостков) хăми пуçнех тăтăмăр. Ст. Чек. Урапа çумĕнче кĕпер (у колеса обдирки). || К.-Кушки. Кĕпер панчи ырăсем.

(к’э̆_бэ_р), pons ligneus, qui factus est in вершник. Мост. Якейк. Кĕпер пĕве пуçĕнче полать. Мост бывает на плотине. || Rota кĕрпе арманĕ magna, oblique collocata, quae a calcante iumento (equo) versatur. Eius axis (вaл) quoque cadem ratione collocatur. К.-Кушки. || Кĕпер — доски, настланные на наливное колесо, т. е. которыми обшита его кривая поверхность. Ст. Чек.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

күпер

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«мост»; Зол. бл. кӧбрӳк, Замахш., уйг., чаг. кӧпрӳк, узб. куприк, АФТ, тефс. XII—XIII вв., полов., тур. кӧпрӳ, туркм. кӧпри, азерб. кӧрпӳ, карач. кӧпӳр, кумык, кёпюр, кирг. кӧпурӧӧ, казах., к. калп., ног. кӧпир, башк., тат. кӳпер «мост». В тюрк. яз. проникло из греч. γεφνра «мост».

Çавăн пекех пăхăр:

кĕпек кĕпелĕ кĕпелĕх кĕпенаттăр « кĕпер » кĕпер ани кĕпер аякки кĕпер карлăкĕ кĕпер кашти кĕпер решетки