Шырав: мăкăль

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I.

1.
общее название различного рода выпуклостей на теле
— перевод зависит от характера выпуклости:
желвак, шишка, опухоль и т. д.
хытă мăкăль — мед. опухоль, затвердение
çу мăкăлĕ — жировик
карланкă мăкăлĕ — анат. кадык, адамово яблоко
пыр мăкăльĕ — анат. кадык, адамово яблоко
чĕркуççи мăкăлĕ — анат. коленная чашечка
çамки çине мăкăль тухса ларнă — у него на лбу вскочила шишка

2.
кочка, бугорок (на болоте, дороге и т. п.)

◊
мăкăль куç — глаза навыкат

II.

1. подр. —
о медленном движении, ковылянии

2. подр. —
о шевелении, движении губ, напр. при чтении про себя

3. подр. —
о медленном вращении глазами
мăкăль-мăкăль — усил. от мăкăль II.
чĕрĕп утма çулпа мăкăль-мăкăль туса пырать — ежик ковыляет по тропинке

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(мы̆гы̆л’), болотная кочка. || Шишка. О сохр. здор. Çавăн чухнех унăн мăйне, е кăкрине, е хырăмне, е çиллине мăкăльсем тухаççĕ.

(мы̃гы̃л’), подр. движению постороннего предмета в глазу. Якейк. Ыраш пĕрчĕк, куçа кĕрсен, мăкăль-мăкăль тăвать. || Подр. движ. бесформенного предмета. Якейк. Тухуринчен хораскер мăкăль-мăкăль йăванса анать. Б. Олг. Макăль-макăль (чит. мӳгӳл’-мӳгӳл’) килет (опа, чĕрĕп). См. моколь. МКП 103. || Подр. движениям губ при обдумывании. См. МКП 103.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«шишка»; «желвак», «опухоль»; якут. мөгөляөк «шар», монг. маколчок «круглый».

Чăваш чĕлхин çĕнĕлĕх словарĕ

п.п, калаç., ç.п. Каçрашка; сĕмсĕркке, хăлăхсăрланса кайнă çын. Хăй çав-çавах паттăр пăхкалать-ха. Ахальтен мар ăна редакцинчи шăл йĕренсем Мăклакассинчи мăкăль тесе тăрăхлатчĕç. Хв. Уяр, 1965, 43 с. Поселокри «мăкăльсенчен» пĕри, Сейф хушаматлă услап лара па-рать унăн кравачĕ çинче. Б.Чиндыков //ТА, 1988, 10 /, 24 с. Вăл çĕр улми туянма килнĕ çынсенчен куланай шăйăрса тăнă-мĕн. Мĕнех, ун йышши мăкăрăлчăка пусармаллах. ÇХ, 1999, 10 /, 1 с.

Çавăн пекех пăхăр:

мăкăлти мăкăлтик мăкăлу-макăлу мăкăлчăк « мăкăль » мăкăль-макăль мăкăль-мокăль мăкăль-шакăль мăкăльт мăкăльт-макăльть