Шырав: мăшкăл

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
издевательство, глумление, измывательство

издевательский
ирсĕр мăшкăл — надругательство, осквернение
киревсĕр мăшкăл — надругательство, осквернение
чĕр мăшкăл — явное издевательство
мăшкăл пул — подвергаться издевательствам, глумлению
мăшкăл ту — порочить, издеваться
Çын мăшкăлĕ ан пул, çынна мăшкăл ан ту. — посл. Береги свою честь и не порочь других.

2.
позор, стыд, срам

позорный, постыдный
мăшкăл вилĕм — позорная смерть
мăшкăл ĕç — позорное дело
мăшкăл хăми — черная доска, доска позора
мăшкăл юпи — уст. позорный столб
тĕнче мăшкăлĕ пул — стать всеобщим посмешищем
мăшкăла юл — 1) быть опозоренным 2) быть обманутым
мăшкăл кур — 1) терпеть издевательства 2) опозориться
мăшкăлтан çăл — спасти от позора

3.
обида, оскорбление, унижение
мăшкăл кăтарт — 1) опозорить 2) нанести оскорбление, унизить

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

син.: мăскара
насмешка; шутка; халăх мăшкăлĕ пулас марччĕ – не хотелось бы быть посмешищем народа.

116 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(мы̆шкы̆л), насмешка, издевательство. Кан. Хĕрсем Мурçин мăшкăлне тӳснĕскерсем пулни палăрнă. N. Мăшкăл туса хăтланчĕç. Издевались. N. Унтан тата хĕрарăмсене мăшкăл тăваççĕ, ашшĕ-амăшĕпе упăшки умĕнче юри. || Позор, срам. СТИК. Çавна та тăва пĕлмесен, мăшкăл вара (позор!). Букв. 1904. Эпĕ тытма пĕлместĕп çав, тесе калăрĕ, тет, кашкăрĕ. — Ай, мăшкăл! эпĕ тытма пĕлнине эсĕ епле пĕлмĕн. || Досада, досадно. N. Питĕ мăшкăл! Какая досада! Кан. Тӳсме çук! Мăшкăл! тавăрас! СТИК. Мăшкăл çав, ачу-пăчунтан темĕн курса ларăн (просто беда). Изамб. Т. Ах мăшкăл, çавна тăваймарăм (стыдно мне, что я не сделала). Çаранлăхăм чиперччĕ, тĕнче мăшкăлĕ, таптаççĕ. || Позорный. N. Елле ĕненĕн çав вăрă-хурах пек мăшкăл вилĕмпе вилнĕ çынна? ТХКА 4. Халĕ те çав авалтан, мăшкăл саманаран юлнă чиртен пирĕн куç пуç тӳрленсе çитеймест-ха.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«насмешка», «посмешище», «издевательство», «позор», «срам», «глумление»; кирг., казах., к. калп., башк., тат, мыскыл, кумык, мысгыл, ног. мыскыллав «издевательство», «оскорбление», «насмешка»; казах., кирг. мыскылда, кумык. мысгылла, мысгыл эт, ног., к. калп. мыскылла, башк., тат. мыскыл ит, чув. мăшкăлла «издеваться», «насмехаться», «глумиться»; кирг. мыскылчыл, казах. мыскылшыл «насмешник». Из араб. «высмеивать», «осмеивать кого-л»; тамас хара «потешаться над кем-л».

Çавăн пекех пăхăр:

мăшăт мăшĕ Мăши Мăши-хăртни « мăшкăл » мăшкăл пул мăшкăл ту мăшкăл шыв мăшкăл-хур мăшкăл-хурĕ