Шырав: мамăк

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
пух, пушок

пуховый
акăш мамăкĕ — лебяжий пух
качака мамăкĕ — козий пух
хур мамăкĕ — гусиный пух
тирек мамăкĕ — тополиный пух
мамăк пĕрчи — пушинка
мамăк сам — подшерсток
мамăк тутăр — пуховый платок
мамăк тӳшек — пуховик

2.
хлопок

хлопчатобумажный
хлопко-
мамăк çиппи — хлопчатобумажная пряжа
мамăк арлакан цех — хлопкопрядильный цех

3.
вата

ватный
мамăк утиял — ватное, стеганое одеяло

4.
ворс

ворсовый
пустав мамăкĕ — ворс сукна

5.
хлопья, пушинки

◊
мамăк тир — пушнина
мамăк тирлĕ кайăк — пушной зверь
мамăк çĕр — удобренная, рыхлая земля

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

пушок; пух; хлопчатая бумага; мамăк çĕрĕ – мягкая, удобренная земля; благодатная страна в будущей жизни для добродетельных людей; мамăк шывĕ – святая, священная вода.

113 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(мамы̆к), пух. Шибач. Хор мамăк (-к’). Пшкрт. Хор мамăк (-к), Шарбаш. Мамăк: 1) пух; 2) вата; 3) частицы, отстающие от пряжи во время тканья и падающие на пол. О сохр. здор. Тĕк-мамăк та çĕр мамăкпа тир тумтир майлах. Якейк. Мамăк пак çĕре ятăр? (Гов. об умершем). ЧП. Мамăк минтер. Ib. Мамăк тат. Кĕвĕсем. Тăваткăл та минтер, хăмаç пит, ялан шурă хурăн (гуся) мамăкĕ. С. Айб. † Мамăк калпак, ука ярапа, асăнать-ши туя каясшăн? Пазух. Хура сăрлă арча сакă çинче, мамăк калпакĕсем те, ай, тĕпĕнче. Н. Лебеж. † Чупа-чупа çырла пухрăм шур мамăк калпаксене туличчен. ЧП. Шур качака мамăксем. Ст. Шаймурз. † Тăваткăл та кĕççе, шурă кĕççе, пурте шурă качака мамăкĕ. АПП. † Машшинара мамăк тапаççĕ, пĕрчĕн-пĕрчĕн суйлаççĕ. N. Мамăкне çĕленĕ. Простегано. Кĕвĕсем. Шурă мамăк çиппи шур перчетке ялан сирĕн аллăрта куратăп. ЧП. Мамăк тӳшек, пуховая перина. || Деньги. СПВВ. МС. Мамăк — хур мамĕк = укçа; кун мамăкĕ пур-ши? теççĕ. || Кропило (церковное). Яргуньк. Мамăк шывĕ, „Святая вода“. || Вата. N. Мамăк хурса çĕленĕ (о стеганом одеяле). N. Мамăкне çĕленĕ (простегано), КС. Çĕр мамăк (–г’э̆, -к’), вата. Шибач. Çĕр мамăкĕ (-к’), вата. Череп. 'Чăн мамăк, вата. V. S. Çĕр мамăкĕ пирри, „бязь“. N. Хир мамăкĕ, чăн мамăк — вата. Туй. Эпир ларнă вырăна чăн мамăк шăтса тухтăр. (Мăн-кĕрӳ сăмахĕ, ăна вăл тухса кайнă чухне калат). Макка 19. † Сирĕн пӳртĕр пит шурă иккен, ăна чăн мамăкпа мăкланă. Н. Лебеж. Хир мамăкĕ', вата. Ib. † Çеçен хирĕнче хир мамăкĕ; пуçтарса илĕр, хĕрсем, мамăкне, авăрлаттарăр майорăн майрине, çыхтарăр Куртейĕн майрине.

(-мы̆к), назв. деревни. Ст. Мокш.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

мамык

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «вата», «пух»; 2.: çĕр мамăкĕ «хлопок»; чаг., уйг. мамук, азерб. памбыг, туркм. памык, тур. памук «хлопок», «вата»; карач., кумык, мамук «вата»; к. калп., ног., башк., тат. мамык «вата»; «пух»; узб. момик «вата»; кирг. мамык «пух». Из перс. (памбе) «хлопок», «вата»; п ~ м.

Çавăн пекех пăхăр:

маляри маляриллĕ малярия мамă « мамăк » мамăк çĕр мамăк шывĕ мамăкçă мамăклă мамăкла