Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
силач
здоровяк, крепыш

сильный, здоровый, крепкий

сильно, крепко
маттур каччă — здоровый парень
вăл санран маттуртарах — он сильнее тебя
унăн пӳ-сийĕ питĕ маттур — он человек крепкого телосложения
Юлташ тени хăвăнтан маттур пултăр. — посл. В товарищи выбирай человека сильнее себя.

2.
ловкий, проворный

ловко, проворно
маттур ташла — ловко плясать
вăл ĕçре маттур — он проворен в работе, дело так и горит у него в руках

3.
смельчак, храбрец

смелый, храбрый, боевой, мужественный

смело, храбро, мужественно
маттур шыравçă — храбрый разведчик
маттур хĕрарăм — бой-баба
вăл тăшманпа маттур çапăçнă — он бесстрашно сражался с врагами

4.
задорный, лихой, залихватский

задорно, лихо, залихватски
маттур сасăпа юрла — петь задорным голосом

5.
красивый, пригожий
хороший, славный

красиво
хорошо, славно
маттур пике — красавица
маттур хĕрсем — красивые девушки
вăл хăйне маттур тыткалать — он держит себя превосходно

6.
молодец, молодчина

молодцом
çавах та вăл маттур — все-таки он молодчина

7.
удалой
ухарский разг.

по-удалому
ухарски разг.
сăнарĕ ун пит маттур — вид у него разудалый

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

молодец. Н. Уз. Ылттăн сăпка, йĕс пĕкечĕ (-ζ’э̆), çавăнпа выртса ӳсет вăл, çавăнпа маттур пулат вăл. (Колыбельная п.). Кан. Маттур та çав эсĕ, Архип Никич! Образцы. Ăслă кирлĕ ĕçкĕ, ай, ĕçмешкĕн, маттур кирлĕ юрă, ай, юрлама. Альш. Кам маттурне еретсĕрне астуса (наблюдая, кто каков; говорится не только о красоте). КС. Маттур, молодец (но не означает красоты). Юрк. † Пулат иккен Питĕрпурăн маттурĕ — йĕнерлĕ ут çинчен анаймас; пулат иккен чăвашăн маттурĕ-çăварĕнчен сăмах кăлараймас. Альш. Ну, ку ача маттур (молодец)! Кан. Паян эпĕр савнатпăр маттур ĕрете тăнипе. || Тайба-Т. Маттур, красивый; здоровый; ловкий, ловкач; сильный. СПВВ. ИА. Маттур тесе, вăйлă, чĕрĕ çынна калаççĕ. Ядр. Маттур, бойкий, молодец. Ib. Питĕ маттур вăл. Ib. Питĕ маттур калаçать (= хорошо). Толст. Маттур йĕкĕт. Якейк. Маттор, славный, молодец. Ib. Ентри ачисем пит маттор; пăх-халĕ, ашшĕсĕр йолнăскерсем мĕн туса лартрĕç! Nп. Маттур-маттур ачасем удельныйĕнчен тухаймĕç. Альш. Маттур ачи атăлă, атти тĕпĕ çырулă, пуснă вырăнĕ тĕрĕлĕ. Кан. Враг. † Каччă маттур, юçне илмест чипер-чипер хĕр çинчен. Ст. Чек. † Маттур-маттур, хĕрсене ташлатаççĕ уллахра. [славных (красивых, хороших) девиц]. Пшкрт. Маттор лаша (красивая). А. Турх. Ăй, маттурăм (хороший мой)! Ăй маттурне! (Жалостливое обращ. к ребенку). Ib. Унăн хĕрĕ пит маттур (хороша всем). Юрк. Ил пит маттур чĕн чăпăрккă. Макс. Чăв. к. I, 52. Маттур ял çак Кушкă! Бес. чув. 14. Ку сăмаха вăл юри Керимулла çине пăхса каларĕ, мĕншĕн тесессĕн вăл Керимулла çавăн пек ĕçсем тăвас тĕлĕшĕнчен маттур пулнине пĕлсе тăнă. ТММ. Юлташ тени хăвăнтан маттур пултăр. (Послов.). Ст. Шаймурз. Çула тухсан, юлташ хăнтан маттур пултăр. (Послов.). Тим. † Хамăртан маттур пулсассăн, хамăр ума тăратăпăр; хамăртан начар пулсассăн, хамăр хыçа тăратăпăр (невесту). Юрк. Хĕр ĕçлеме маттур. Хăй паттăр, йăваш, сирĕн анĕртен йăваш. Питушк. Маттор порăнат. Живет справно. N. Маттур ĕçлеççĕ. ПВЧ. Савăр маттура, ан ярăр юта. (Припев).

яз. имя мужч.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

батыр

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[mattur]
brava, brave, bravulo, bela
маттур! — bravulo!
маттур каччă — brava knabo
маттур хĕрсем — belaj junulinoj
маттур калаçать — tre bele parolas
пĕри тепринчен маттур — unu pli brava ol la alia

Федотовăн «Тĕне кĕмен чăвашсен ячĕсем» словарĕ

яз. и. м. (Ашм. Сл. VIII, 213). См. Матур, Матуркка.

Çавăн пекех пăхăр: