Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
тащить, тянуть, волочить
пĕрене сĕтĕр — тащить бревно
çуна сĕтĕр — тащить сани
çӳçрен сĕтĕр — таскать за волосы
лаша айккинелле сĕтĕрет — лошадь тащит в сторону (не слушается поводьев)
трактăр виçĕ сеялка сĕтĕрнĕ — трактор тянет три сеялки
сĕтĕрсе антар — стащить сверху
сĕтĕрсе кăлар — вытащить, выволочь
машинăна лачакаран аран сĕтĕрсе кăлартăмăр — мы еле вытащили машину из грязи
сĕтĕрсе кил — притащить
сĕтĕрсе каçар — перетащить
старик урисене аран сĕтĕрсе çӳрет — старик еле волочит ноги

2. перен.
тащить , тянуть
эсĕ мана ăçта сĕтĕретĕн? — куда ты меня тащишь?
судсем тăрăх сĕтĕрсе аптăрат — затаскать по судам
çӳçрен сĕтĕр — таскать за волосы

3.
воровать
таскать разг.
вăл колхоз пурлăхне сĕтĕрнĕшĕн лекнĕ — он попался за то, что таскал колхозное добро

4.
таскать, тащить
арлан шăтăкне тырă сĕтĕрет — хомяк таскает в нору зерно
ача пулла сĕтĕрет те сĕтĕрет — мальчик все таскает рыбку за рыбкой
сĕтĕрсе тултар — натаскать (много)

5. разг.
носить, таскать (одежду, обувь)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_сэ̆_дэ̆_р, _сӧ̆_дӧ̆_р), волочить, тащить. Ст. Чек. Урине аран сĕтĕрсе пырат. Янтик. Маткине çӳçĕнчен тытса, урлă-пирлĕ пĕтĕм пӳртре сĕтĕрсе çӳрет упăшки. ГТТ. Сӳçрен сĕтĕрсе çӳрет. Орау. Урине сĕтĕрсе утать. Ходит и шаршит ногами. Ib. Урине сĕтĕрсе çӳрет. Волочит ногу, когда ходит. Юрк. Сухи-пуçне аран-аран сĕтĕрнĕ, час-часах чарăннă... Ку лаши те ĕлĕкхи пекех начаррине курсан: эх! тет хăй хуйхăрса. К.-Кушки. Иван арăмĕ улăмне хăй йăтайми çыхнă та, çул тăрăх сĕтĕрсе килет (везет вязанку соломы волоком). Никит. Хĕрсем пĕрмаях мана çав ваккала (в прорубь) сĕтĕреççĕ, вакка тĕксе ярасшăн пек. N. Вĕреннĕ çĕр тăрăх мĕшĕн сĕтĕрсе пыран? N. † Астăвăр-ха хăлата, чăх-чĕппине сĕтĕрет. КС. Сĕтĕрекен лашан пуçĕ хытă. N. Хытă пуçлă, чариман лашасене сĕтĕрекен лаша теççĕ. Сĕтĕрекен лашапа çӳреме пĕлес полат, пустуй чох çапма йорамаçт. Т. II. Загадки. Вăкăр виттĕр сысна сӳс сĕтĕрет. (Атă çĕлени). N. Сире пуянсемех хĕсĕрлемеççĕ-и вара? Сута та сире çавсемех сĕтĕре-сĕтĕре каймаççĕ-и? Ск. и пред. чув. 103. Вара хайхи пурăнать, пурăнăç чулне сĕтĕрет. || Таскать, надевать. Сред. Юм. Ман кĕрĕке тек сĕтĕрсе çӳремелле мар ôна (не надевай мою шубу). Ст. Чек. Тухалатне (= туй халатне?) ялан сĕтĕрсе çӳрет ĕнтĕ (постоянно надевает поддевку). || Вытаскивать. В. Ив. Сӳре çиелтен хытнă çĕре çемçетет, муклашкасене ватать, курăксене тымарĕ-мĕнĕпе сĕтĕрсе тухать. N. Ак кăсен такисем лачакана пута-пута лараççĕ, тет. Кăсем наçил (насилу) сĕтĕре-сĕтĕре кăлараççĕ, тет. Альш. Каять вара шултăра шур-ути ӳссе: урана сĕтĕрсе кăлармалла мар (в болоте). || Поднимать (вверх). N. Хай старикки тытăннă карчăкне мачча çине çӳлелле вĕренпе сĕтĕрме. (Из сказки). || В перен. см. НИП. Халĕ питĕ сĕтĕрсе илеççĕ сăмахсене (пишут очень длинно). Çĕнтерче 15. Пуçларĕ ĕнтĕ кирлĕ маррине сĕтĕрме.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«волочить», «тащить»; чаг. сӳдрü «толкать», «тащить», «двигать»; алт. В сӳзӳр, хак. сӧзир, тув. сӧӧрт, тат. ӧстерә «тащить по земле», «волочить»; узб. судра «волочить».

Çавăн пекех пăхăр: