Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
час

часовой
çĕрле пĕр сехетре — в час ночи
кăнтăрла иртни икĕ сехет — два часа дня
ку ĕçе тума миçе сехет кирлĕ? — сколько часов нужно на эту работу?
пĕр-икĕ сехетрен — часа через два
пĕр сехет хушшинче — в течение часа
çур сехет — полчаса
çур сехетлĕх тăхтав — получасовой перерыв
сехечĕ-сехечĕпе — часами, целыми часами
машина сехетре çитмĕл километр каять — машина движется со скоростью семьдесят километров в час

2.
часы

часовой
алă сехечĕ — ручные, наручные часы
кĕсъе сехечĕ — карманные часы
стена сехечĕ — стенные часы
сехет ăсти — часовой мастер, часовщик
сехет савăчĕ — часовой завод
сехет йĕппи — часовая стрелка
сехет яр — заводить часы
сехет мала каять — часы бегут (вперед)
сехет юлать — часы отстают
сехет чарăннă — часы стали

3.
время, пора, час
каннă сехетре — во время отдыха

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

син.: сахат
час, часы
Петĕр сехет çухутрĕ — Петр потерял часы
сехетĕн — по часам
сехет кĕллисен кĕнеки — часослов

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_сэ_hэ_т), часы. N. Пĕр сехет иртнĕ (или: çапнă). Уже час (пополудни). N. Тепĕр чухне çурçĕр иртсе икĕ сехетре (-_рэ) тин çывратăп. N. Çичĕ сехет иртсен, после 7 часов. N. Пилĕк сехет вăхăтĕнче, в 5 часов. N. Сехет вăнă иккĕре çĕрле. N. (Пĕр) пилĕк сехет вăхăтнелле пыр. N. Çав вунă сехет вăхăтнелле, вунпĕр сехетелле (около). N. „Грибоедăв“ Хусантан тухса Шупашкар тĕлĕнчен паян (надо: кĕçĕр) çĕрле, 11—13 сехетсем тĕлĕнче, улăхса каять. N. Ик сехетсем таврашнелле эп килте пулап. N. Ик сехет вăхăтнелле (часа в З) пирĕн патра пыр. Ик сехет енелле пирĕн пата (патра) пыр. Пĕр пилĕк сехетре пыр пирĕн пата. Трхбл. † Ай-хай пĕр аттемçĕм, пĕр аннемçĕм, сехетсерен асма килет-çке. Ст. Шаймурз. Тăхăрмĕш сехет çитсен, анне мана кĕнеке вулама хушрĕ. N. Кăнтăрла иртни 5 сехет çитсен. Сред. Юм. Ман сехетпе ôлт сехете ик минут çитмес, саннипе ôлт сехет те пилĕк минут (по моим часам столько...). Скотолеч. 32. Икĕ сехет сиктерсе пĕрре, раз в 2 часа. N. Ачи питĕ илемлĕ пулнă, вăл сехет тарăх ӳснĕ. Изамб. Т. Ту(л) çутăласси пĕр-ик-виç сехет пур. Скошолеч. 36. Чирлĕ сыснисене (больных свиней) çур сехетре пĕрре сивĕ шывпа шыва кӳртес пулать. N. Каçхине тăхăр сехет тĕлĕнче. Баран. 64. Кăнтăрла сулăнни çичĕ сехете яхăн иртсен. N. Миçе сехет-ши, пăх-ха. || Время, пора. Ходар. Çула-йĕре (в путь) кайнă чух, ыр сехет тĕлне ту. (Из моленья „чӳклеме“). Альш. Çак сехете ырă çынçăм пулччĕ (будь). N. Ах тăвансем-чунăмсем, сехетрен сехете асма килетĕр-ĕçке. N. Апла калать пулсан, юрĕ (хорошо),— ырă сехет тĕлне пултăр (в добрый час). || Часы. Кан. Çтена çумне çакмалли сехет, кăсяра чиксе çӳремелли сехет, алла çыхса çӳремеллисем, чукун çул сехечĕсем. N. Алла çыхса çурекенни пĕчик сехет. Юрк. Сехетне кăларса мĕн чухлĕ вăхăтне часах пăхса илет (быстро). Ст. Семенк. Санăн сехет миçере? У тебя который час? Орау. Сан сехет миçере? Который час у тебя? Ал. цв. 26. Пӳлĕмĕсенчи сехечĕсене пурне те шăп пĕр сехет кая туса ларта-ларта хунă. Ст. Шаймурз. Унтан вара сехет вунпĕр çапрĕ. См. сахат.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

сәгать

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[sehe'tj]
horo(j); tempo
ирхине ултă сехетре — matene je la sesa horo
пĕр-икĕ сехетрен — post unu-du horoj
пĕр сехет хушшинче — dum unu horo
çур сехетрен — post duonhoro
алă сехечĕ — manhorloĝo
сехет йĕппи — hormontrilo
сехет мала кайать — la horloĝo fruas
сехет кайа юлать — la horloĝo malfruas
сехет чарăннă — horloĝo haltis

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

3. «часы»; 2. «час»; башк. еәгәт, тат. сагәт, уйг. саәт, туркм. сагат, казах. сағат, кирг., к. калп., алт. В, ойр., тур. саат, узб. соат «час»; «часы». Из араб. «часы»; «час».

Çавăн пекех пăхăр: