Шырав: сехре

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
страх, боязнь
ужас
сехри хăпрĕ — он испугался, у него душа ушла в пятки
сехрине хăптар — перепугать
сехрине хăпарт — перепугать
сехре хăппи — нечто страшное, ужасное

2. диал.
желчь

желчный
сехре витти — желчный пузырь

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

забота; боязнь; манăн сехре хăпрĕ – я испугался страшно; вăл мана сехрене хăпартрĕ – он испугал меня очень; сехре хуппи – страх.

170 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

желчь; страх, ужас (с перс.). Н. Седяк. Ст. Чек. Мана улталанăшăн унăн сехри хыттăр. (Проклятие). Ib. Вăл мана улталарĕ, сехри кăна çунтăр (чтобы ему пострадать)! Ib. Вăл салтака кайнăранпа сехрем çунса туххăрĕ (страдала от неприятностей). Якейк. Çав хыçалтан капан пакскер йăванса пынине корсан, ман сехре хопса тохрĕ (напал ужас). Чăв. й. пур. 17. Хăраса сехри хăпнă. СЧУШ. Вилĕм килнĕ те, калать: акă эпĕ, сана мĕн кирлĕ? Стариккинĕн сехри хăпнă та, калать: мана çĕклем йăтма, тет. Питушк. Сехре хопса вилсе кайрăм. N. Çавă пирĕн сехрене хăптать. Ала 93°. Ашшĕне курсанах, ачанан сехри хупса тухăрĕ (перепугался), тет. Кан. Кĕркури арăмĕн сехри сиксе тухать. Альш. Вырăс-тутар курасран (тĕл тулсан), таçтан малтан сехремĕрсем хăпса тăратьчĕç (в детстве). СПВВ. Сехре, сехĕр хăпнă. СПВВ. ФИ. Сехре хăпса тухрĕ, пĕтĕмпе хăпса тухрĕ, теççĕ, пит хăрасан. Орау. Хĕнесрен сехри хăпнă. N. Манăн йăнăшусем çăл-куç пек юхаççĕ, мĕншĕн тесен манăн мĕнтен сехре хăпатьчĕ, мана çав çитрĕ, эпĕ мĕнтен хăраттăм, çав ман пата килчĕ. Хурамал. Эпĕ арманта кашкăр куртăм та, пĕтĕмпех сехрем хăпса тухрĕ. Ib. Ах вара лешсен сехри хăпнă-çке хăранипе, лашапа хуса çитес çук чупнă. N. Ун шăлĕсем сехре хăпмалла хăрушă. Тюрл. Питĕ хăрарăм, сехрем хăпса тохрĕ. Шибач. Ман çавăн чохне сехре хопрĕ (= хытă хăранă). Хорачка. Ох, сехре хопрă, хăрасертĕм (= хăраса яртăм, т. е. хăраса ӳкрĕм), тет. N. Камăн сан чунна илме ирĕк пур, çав çынтан аяккарах пăрăнса çӳре, вара вилĕм сехрипе сехĕрленмĕн.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, сехĕр: манăн сехре хăпрĕ «я страшно испугался», «я пришёл в ужас»; сехре диал. «желчь»; азерб., уйг., башк. зәhәр «яд», «отрава»; тат. зәhәрле «язвительный», «ядовитый»; к. калп. зәхәр, туркм. зәхер, кумык, загьру «яд», «отрава»; . уйг. сәпра, узб. сафро, тур. сафра «желчь»; туркм. зәхре «желчный пузырь»: зехрем ярылды «я сильно испугался» (букв. «у меня лопнул желчный пузырь», т. е. «содержавшийся там яд разлился»); ср. тур. оду копту (чув. вачĕ хăпрĕ) «он сильно испугался», «он дрожал от страха»; узб. утим ерилди «я очень испугался» (чув. ватăм çурăлчĕ). Заимствовано из перс. яз.: (зӓhре) «желчь», «желчный пузырь»; зӓhрем тааăрӓкид «я едва не умер от страха», букв. «у меня лопнул желчноный пузырь»; ср. араб. > «желчь».

Çавăн пекех пăхăр:

сехмет сехмет ту сехметлĕ Сехнер « сехре » сехре витти сехре хăпарт сехре хăппи сехре хоппи сехремет