Шырав: си

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I. (сий)

1.
пласт, слой
атмосфера сийĕсем — слой атмосферы
геологи сийĕсем — геологические пласты
сухалакан си — пахотный слой
чĕлхе лексикинчи тĕрлĕ сийсем — различные слой лексики

2.
слой, прослойка (социальная)
ĕççыннисен анлă сийĕсем — широкие слой трудящихся
çынсен маргинал сийĕсем — маргинальные слои населения

3. диал.
промежуток (времени), некоторое время
çил пĕр си шăпланчĕ — ветер на некоторое время утих

◊
çулталăк сийĕсем — годовые кольца (на срезе дерева)

II. муз.
си (музыка гамминчи çиччĕмĕш нота)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

I.
волокно дерева

II. ...:
нӳ си — тело, туловище

III.
слой
си хулăм — слой толстый

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(-_си), угощение. Кĕвĕсем. Сĕтелĕрсен умĕнче си паракан, ут пуçĕ-тĕр унăн чĕрисем, шур акăш-тăр унăн чунĕсем. N. † Эпĕ сан патна килсе си куртăм. Бур. † Çак тăвансем патне килсессĕн, çамрăк пуç çĕклейми си куртăм. N. Си кăтарт, угощать. Шибач. Тав сия! тет ĕçтерекен хăнине сăра ĕçнĕ чухне. Слеп. Тав сия! говорят возвращаюшиеся с пирушки всякому встречному. СПВВ. Си, силлес, си куртăм. И. С. Степ. Си, тав сие. См. сий, сăй.

(-_си), холодный. В. Олг. Си шу, холодная вода. Пшкрт. Си или сивĕ. Ib. Си çанталăк, холодная погода.

слой. БАБ. Çĕрĕн çиелти тырă пулакан сийĕ (плодородный). Баран. 105. Ĕçлекен хуртсен хырăмĕ çумне пĕр çӳп-çӳхе си ăвăс пухăнать. Календ. 1910. Çав маях бактериясем ӳссе пырсан, 2 тавлăкра пĕтĕм çĕре хулăн сипе витсе илĕччĕç. Ib. 1911. Шăтăк чавса çав шăтăка пĕр си курăк сарса тухас пулать. Ib. 1906. Шăтăкран хура çĕр, тăм, хăйăр тухать пулсан, вĕсене пурне те уйрăм хурас пулать; тата çиелти сине хăйне, тĕпĕнчине хăйне ăрасна хурас пулать. Ib. Хăяр хушшине си-си юман çулçи, хурлăхан, хĕрен, укроп хурса хăварас пулать. Ст. Чек. Си — слой (çĕр сийĕ), çăмарта сийĕ (пленка яйца). || Раз. N. Вара унтан тата тепĕр си апат çияççĕ, вара ĕç пĕтет. Чхĕйп. Унтан вара, унта (туда) кайиччен (прежде чем итти), пурте тепĕр си хываççĕ. || Встр. в соединении: пӳ-си. Ст. Ганьк. Пĕвĕнчен-сийĕнчен, куçĕнчен-пуçĕнчен, ăшĕнчен-чикĕнчен сăнĕнчен-сăпатĕнчен. || Юрк. † Эпир çак киле килсессĕн, çамрăк пуçсем сие ӳкет-çке.

неизв. сл. Альш. † Симĕс çĕлĕк си çĕлĕк, сирĕн сие юратать. Хĕрлĕ çĕлĕк — тил çĕлĕк, хĕр-сăрие юратать.

так гонят овец. Череп.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

с. нескл. си (музыка гамминчи çиччĕмеш сасă).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

, сий «слой», «пласт». Заимствовано из финских языков: удм., коми си «слой», «пласт»; фин. зуу «волокно», «фибра»; мар. ший «годичный слой древесины».

Çавăн пекех пăхăр:

сжигать сжимать сзади сзывать « си » си-çу Си-шу сиççуль сиамцы сибирский