Шырав: тăкăс

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
кислый
терпкий, вяжущий
тăкăс панулми — кислое яблоко
тăкăс шăршă — терпкий запах

2.
плотный, частый, густой

плотно, часто, густо
тăкăс пир — плотный холст
карта шитти питĕ тăкăс — решетки изгороди очень частые

3.
тесный

тесно
тăкăс пӳлĕм — тесная комната
тăкăс пурăн — жить в тесноте

4. перен.
неуживчивый, сварливый
тăкăс кăмăл — сварливый характер

◊
пĕр тăкăс — ровно, плавно, спокойно, равномерно
калаçу пĕр тăкăс пырать — разговор идет спокойно

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(ты̆гы̆с), приторно-кислый. СТИК. Улма тăкăс. N. Халь тăкăс лекет (пища). || Плотный, тесный; плотно, тесно. Изамб. Т. Чиркӳре тăма тăкăс (тăвăр) пулат. N. Парне вырăнĕ çумĕнчи мăйракасем патне çитичченех тăкăс тăрса тухса праçник тăвăр. N. Хĕлле çул тăкăс пулсассăн, лашана йăвăр килет (сани плохо скользят по дороге по причине особого свойства снега). Календ. 1904. Юр вĕтĕ пулсан, тăкăс, хытă ларать, ун пек юр çуркунне час ирĕлмест. О земл. Вара шăтăка тин çулнă утта хытă, тăкăс таптаса тултараççĕ. Баран. 113. Тăмлă çĕр пит тăкăс, йывăр. N. Тăкăс тăпра, плотная глинистая почва. Костынев 68. Пуринчен ытла тач çыпăçса тăракан тăкăс тăпрана ытла тачкалла сухалама юрамасть. || Ровно. СПВВ. ВА. Пĕр тăкăс çуса тăчĕ. N. Йăкăш-якăш юхнă чух вĕçсе пырать симĕс хыс, çавăрăнса илнĕ чух пăркаланать пит тăкăс. || Неуживчивый. N. Тăкăс кăмăллă.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

см. тăвăр.

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

чăклăх. Халăх пит тăкăсран (чăклăхран) пĕр-пĕрне хĕстереççĕ. Пурте е пиллĕх, е пĕр-пĕр сăмах ыйтасшăн пĕр-пĕринчен малтантарах ĕлкĕрме хĕтленеççĕ [Отец 1904:18].

Çавăн пекех пăхăр:

тăкăрлăх тăкăрт тăкăртат тăкăртаттар « тăкăс » тăкăскă тăкăскăлăх тăкăскăлан тăкăскăлантар тăкăскăлат